Biblioteka Narodowa (al. Niepodległości #213) jest centralną biblioteką w kraju, jedną z najważniejszych narodowych instytucji kultury, głównym archiwum piśmiennictwa narodowego i krajowym ośrodkiem informacji bibliograficznej [1]. Jej zbiory specjalne znajdują się poza budynkiem głównym, przy Placu Krasińskich 3/5 [7].

Gmach

Kompleks budynków znajduje się na czterohektarowej kwadratowej działce [16] na terenie parku Pole Mokotowskie [12]. Tworzy go kilka połączonych ze sobą jednostek, rozdzielonych dziedzińcami. Skala budowli nie jest widoczna z poziomu chodnika [10]. Można wyróżnić cztery odmienne wysokości budynków: część parterową (czytelnie), część dwukondygnacyjną (sala wykładowa i katalogi na parterze oraz czytelnie zbiorów specjalnych na piętrze), część trzykondygnacyjną (pracownie i biura biblioteczne) oraz część magazynową. Niezależnym, piątym elementem projektu jest przesunięty na północno-wschodni skraj działki budynek mieszkalny dla dyrektora, dozorcy i dla pracowników technicznych (elektryk, mechanik, hydraulik) [16]. Budynek ten nie powstał, w miejscu tym znajdowały się do 2015 roku magazyny.

Główny budynek (budynek A) z zewnątrz jest ponury, mroczny i podobny do labiryntu, sugeruje, że wiedza to zagadka do rozwiązania. Fasada jest obcięta i rozciągnięta, zaprojektowana w stylu późnego modernizmu [12] o monotonnie powtarzanych prefabrykowanych formach. Na fasadzie znajduje się płaskorzeźba alegoryczna, wykonana w 1982 roku przez Jana Kucza. Na elewacji bocznej umieszczono przed 1990 rokiem rzeźbę w postaci stylizowanej pieczęci lakowej, autorstwa Stanisława Słoniny [11]. Abstrakcyjne mozaiki autorstwa Kazimierza Gąsiorowskiego powstały z odpadów przemysłowych (szkło, metal, ceramika) [2]. Wejście dla pracowników oraz miejsce dowozu książek, poczty i zaopatrzenia znajduje się od północy, natomiast główne wejście dla czytelników usytuowano od południa, od strony stacji metra, planowanej już podczas budowy biblioteki [16]. Budynek wzniesiono w konstrukcji szkieletowej żelbetowej, wylewanej i prefabrykowanej, ze słupami stalowymi w ścianie zewnętrznej. Ściany pokryte zostały zewnątrz okładziną kamienną. Stop żelbetowy prefabrykowany, częściowo ceramiczny typu Akerman [32].

Przed głównym wejściem znajduje się niewielki skwer. Szereg wewnętrznych ogródków (patio) stwarza atmosferę sprzyjającą pracy umysłowej [16]. Poprzez szklane ściany, czy pasmowe okna wnętrze otwiera się na drzewa i światło [5], bez hałasu miasta. Układ funkcjonalny wewnątrz gmachu jest prosty i przejrzysty. Układ funkcjonalny wewnątrz jest prosty i przejrzysty [16]. Najczęściej uczęszczane ciągi komunikacyjne zaprojektowano jako możliwie najkrótsze. Uwzględniono też możliwość zmiany przestrzeni dzięki użyciu dających się łatwo modyfikować ścian działowych [18]. Według pierwotnego projektu plac wejściowy miał łączyć się z al. Niepodległości szerokim chodnikiem biegnącym wzdłuż południowej ściany głównego budynku, obok basenu wodnego. Przez mostek nad basenem prowadziłoby główne wejście, obok którego umieszczono wolnostojącą rzeźbę [16].

Przy wejściu zaplanowano w przedsionku informację, kiosk papierniczy i pokój dyżurnej sanitariuszki. Od wejścia w prawo biegło foyer i miejsce do rozmów (parlatorium) z kabinami telefonicznymi. Obok była czytelnia gazet bieżących, dostępna bez karty bibliotecznej. Idąc od przedsionka w lewo zaplanowano szatnię (na 1000 osób) oraz w korytarzu wystawę najnowszych nabytków. Korytarz prowadził do sali wykładowo-koncertowej na 500 miejsc, wyposażonej w estradę, urządzenia kinowe, radiowe i telewizyjne. Obok zaplanowano wejście do Muzeum Książki, z salami wystaw, salą dziejów książki, salą dziejów bibliotek oraz salą wilanowską (inspirowaną zabytkowym wnętrzem XIX-wiecznej biblioteki Pałacu w Wilanowie). Wzdłuż zachodniego krańca gmachu zaplanowano pracownie muzealne i konserwatorskie z osobnym wejściem dla pracowników, a w podziemiach od zachodu (przy Muzeum Książki) kwarantannę i dezynfekcję zbiorów oraz skład sprzętu wystawowego [16].

Idąc z głównego przedsionka prosto schodzi się na niższy poziom, do szerokiego hallu biegnącego między czytelniami i katalogami. Z obu stron hallu okna wychodzą na naprzemianległe patia [16].

Hall miał być z obu stron oświetlony oknami wychodzącymi na naprzemianległe ogródki wewnętrzne [16]. W zieleni patio ukryto hałasujące klimatyzatory. W jednym z nich, przy pomieszczeniach administracyjnych, stoi rzeźba przedstawiająca rycerza. Fijałkowskiemu udało się ją ocalić podczas restaurowania jednego z warszawskich zabytków [18]. Po wschodniej stronie zaplanowano sale katalogów, po zachodniej trzy czytelnie różnej wielkości (humanistyczną i nauk stosowanych, mające po 200 miejsc oraz czasopism, mającą 100 miejsc). Czwartą czytelnię (dla pracowników nauki, mającą 100 miejsc) umieszczono przy północnej ścianie gmachu. Obok niej ulokowano 14 kabin dla czytelników korzystających z maszyn do pisania lub pracujących głośno. W pobliżu katalogów stworzono salę bibliografii i zakład informacji naukowej. Na końcu korytarza zaplanowano biura i wypożyczalnię. We wszystkich czytelniach (oprócz największej, środkowej) okna wychodzą po stronie północnej na wewnętrzne ogródki. Wewnątrz czytelni księgozbiory podręczne zgrupowano pod ścianami nieoświetlonymi, a stoły w pobliżu ścian okiennych. Czytelnie mają 4 metry wysokości, przy księgozbiorach obniżoną do 2.7 metra, aby nad nimi umieścić okna. Ogrzewanie w czytelniach jest sufitowe [16].

Z hallu czytelniczego trzy klatki schodowe prowadzą na pierwsze piętro (mające wysokość 4.60 m), na którym umieszczono zbiory specjalne, w tym mikrofilmy. Znajdujący się tu Zakład Starych Druków ma niezależne połączenie z drugą kondygnacją w budynku magazynowym. Dodatkowa klatka schodowa łączy też zbiory specjalne z pracowniami konserwatorskimi na parterze. Dla Zakładu Muzycznego przewidziano dwie odizolowane akustycznie sale przesłuchań [16].

Do długiego (160 metrów), trzykondygnacyjnego budynku biurowego (budynek B) położonego równolegle do al. Niepodległości prowadzą z parteru budynku czytelni dwie wewnętrzne klatki schodowe (przy jednej jest winda, połączona z punktem wyładunku poczty przy rampie) oraz zewnętrzne wejście dla pracowników. Na prawo od tego wejścia i pracowniczej szatni znajdują się biura dyrekcji oraz sala konferencyjna na 80 osób. Dalej umieszczono kancelarię ogólną i biura gospodarcze. Po lewej stronie znajduje się księgowość i kadry oraz hala maszynistek. W północnej części odnoga podjazdu prowadzi łukiem na teren gospodarczy. Podjazd rozwidla się na dwa poziomy: do rampy obsługującej Biuro Międzynarodowej Wymiany Wydawnictw, ekspedycję wydawnictw i laboratorium mikrofilmów oraz do rampy Wypożyczalni, dowozu i ekspedycji poczty i wydawnictw Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (Stowarzyszenie dostało osobne wejście do pomieszczeń, z gabinetem Prezydium, pięcioma pokojami i własnym magazynem wydawnictw). Na pierwszym piętrze, w pobliżu windy, umieszczono Zakład Uzupełniania Zbiorów ze swym magazynem podręcznym, dalej Zakład Czasopism z magazynem roczników bieżących, a po przeciwnej stronie korytarza Zakład Druków Nowszych i Zakład Opracowania Rzeczowego. Na południu korytarza znalazły się gabinety lekarza i dentysty, pokój zabiegowy, pokoje organizacji partyjnej i związkowej, oraz świetlica dla pracowników. Drugie piętro zajął Instytut Bibliograficzny oraz Instytut Książki i Czytelnictwa. W południowej części tego piętra umieszczono czytelnię bibliotekoznawczą. W piwnicach na północy (w sąsiedztwie rampy), zaplanowano pomieszczenie głównego mechanika z centralami wszystkich instalacji: telefonicznej, alarmowej, klimatyzacyjnej, wodnej. Tam też umieszczono warsztaty: stolarski i ślusarski oraz składy materiałów, w niskim parterze drukarnię, a na parterze introligatornię. W ten sposób uzyskano odizolowanie źródeł hałasu od pracowni bibliotecznych [16].

Gmach magazynu (budynek C) umieszczono na północy kompleksu, prostopadle do al. Niepodległości (aby nie zaburzać klina napowietrzającego centrum Warszawy [18]). Obejmuje on dwie kondygnacje podziemne i dziewięć naziemnych.Ma wymiary 96.4 x 16 metrów i wysokość 27 metrów. Okna wychodzą w większości na stronę północną i są opatrzone przesłonami. W południowej ścianie, w 1/3 odległości od ściany wschodniej, przeszklony jest jedynie główny pion komunikacyjny (klatka schodowa, poczta pneumatyczna i pięć wind, w tym cztery typu paciorkowego, z nieustannie poruszającymi się w pętli kabinami, magazynier wkłada książki do pojemnika odpowiadającego jednej z czterech czytelni, które następnie wędrują tam taśmociągami). Na parterze w miejscu pionu komunikacyjnego jest zewnętrzne wejście, gdzie znajduje się centralny punkt rozdziału książek. Na każdej kondygnacji umieszczono obok pionu widny pokój dla magazynierów. Drugi pion komunikacyjny znajduje się w części zachodniej gmachu, a awaryjna klatka schodowa również w części wschodniej. Na najniższej kondygnacji obok magazynów zlokalizowano skarbiec, składy przejściowe i pakamery. Podziemie wyższe i parter przeznaczono na magazyn zwarty. Na kondygnacjach naziemnych umieszczono magazyn regałowy. Pojemność gmachu obliczono na 5 mln tomów. Umożliwiono też dobudowę równoległego, bliźniaczego budynku od strony północnej z pozostawieniem odstępu 10 metrów. W magazynie, w Muzeum, w skarbcu i w zakładach zbiorów specjalnych przewidziano pełną klimatyzację [16].

Biblioteka Narodowa

Początek polskiej Biblioteki Narodowej sięga XVIII wieku i wiąże się z postaciami Andrzeja Stanisława i Józefa Andrzeja Załuskich [1] oraz ich Biblioteką Załuskich, otwartą 8 sierpnia 1747 roku. Po śmierci Józefa Załuskiego biblioteka została przejęta przez państwo i przemianowana na Bibliotekę Rzeczypospolitej [8]. Była największą placówką w ówczesnej Europie gromadzącą rękopisy, wydawnictwa oraz ryciny i mieściła się w Pałacu pod Królami [7]. W 1780 roku Sejm przyznał jej prawo do bezpłatnego otrzymywania wszystkich druków ukazujących się na terenie Rzeczpospolitej [14]. Po klęsce insurekcji kościuszkowskiej i utracie niepodległości została wywieziona do Petersburga do Biblioteki Carskiej (394 000 woluminów [8]) [1]. Do idei Biblioteki Narodowej powrócono po odzyskaniu niepodległości. Bibliograf i społecznik Stefan Demby, pierwszy dyrektor Biblioteki Narodowej, na początku 1918 roku opracował projekt jej utworzenia. Przez lata zabiegał o finanse i zbiory. Jeszcze przed oficjalnym powołaniem zapewnił jej przywilej egzemplarza obowiązkowego [14]. Biblioteka Narodowa została ustanowiona Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego z dnia 24 lutego 1928 roku [1]. Czytelnia ogólna została otwarta w 1930 roku w budynku Wyższej Szkoły Handlowej przy ul. Rakowieckiej, gdzie było dostępnych ponad 200 tysięcy woluminów. W 1932 roku zbiory powiększyły się o około 40 000 woluminów i 20 000 rycin, przekazane przez Ignacego Mościckiego z Muzeum Wilanowskiego [2]. W 1939 roku zbiory stanowiło około 770 000 pozycji [8]. W 1940 roku Niemcy zamknęli bibliotekę i powołali w jej miejsce Staatsbibliothek Warschau, składającą się z trzech części: naukowej tylko dla Niemców, składnicy zbiorów polskich bez możliwości rozwoju oraz zbiorów specjalnych [2]. W październiku 1944 zbiory specjalne zostały po kapitulacji Powstania Warszawskiego celowo spalone przez Niemców, wbrew postanowieniom układu kapitulacyjnego [8]. W styczniu 1945 roku rozpoczęto odtwarzanie biblioteki. 1 kwietnia 1946 roku Biblioteka Narodowa udostępniła ponownie swoje zbiory w gmachu przy ul. Rakowieckiej [2]. Od 1947 roku obowiązkowo otrzymuje egzemplarz każdego czasopisma czy książki napisanej w języku polskim, w Polsce lub traktującej o Polsce [2]. W 1962 roku bibliotece został powierzony obowiązek sprawowania opieki nad dobrami polskiej kultury [2]. Od 1996 roku do Biblioteki Narodowej trafiają dwa obowiązkowe egzemplarze [3]. Bibliotekę Narodową tworzą obecnie trzy działy: Książnica, Instytut Książki i Czytelnictwa oraz Instytut Bibliograficzny Biblioteki Narodowej [6].

W 2004 roku zbiory Biblioteki Narodowej liczyły 7 900 000 pozycji, przechowywanych, w tym 160 000 woluminów wydanych przed 1801 rokiem i ponad 26 000 jednostek rękopiśmiennych, ponad 114 000 druków muzycznych, 400 000 rycin, fotografie i inne dokumenty ikonograficzne, ponad 101 000 atlasów i map, ponad 2 000 000 jednostek dokumentów oraz ponad 2 000 000 książek i blisko 800 000 woluminów czasopism XIX-XXI-wiecznych [2]. W 2016 roku było blisko 8 600 000 egzemplarzy [28]. Biblioteka posiada także największe w Polsce zbiory mikrofilmów, około 170 000 sztuk. Najstarszym rękopisem w zbiorach biblioteki jest TESTAMENTUM NOVUM z przełomu VIII i IX wieku [3]. W skarbcu BN przechowywane są m.in. Kazania świętokrzyskie (połowa XIV wieku), Psałterz floriański (koniec XIV wieku), Rozmyślanie przemyskie (XV wiek), Ewangeliarz Anastazji (XII wiek), Psałterz wilanowski (połowa XIII wieku) [14].

W 2016 roku z tyłu biblioteki, w miejscu dawnego nasypu, ustawiono obelisk Pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego [22].

Krąg megalityczny

Krąg megalityczny został ustawiony na Polu Mokotowskim 26 kwietnia 2000 roku z okazji Światowego Dnia Ziemi. Ustawienie kręgu przez Ośrodek Kultury Ochoty, Wydawnictwo Archeologia Żywa, pod patronatem Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk, sfinansowało Ministerstwo Środowiska i Gospodarki Wodnej. Projektantem był dr Przemysław Wielowiejski. Krąg reprezentuje obraz wszechświata, kontrastuje z biblioteką, a jednocześnie nawzajem się z nią uzupełnia [18]. W 2001 roku krąg został przeniesiony na teren Biblioteki Narodowej [20]. Krąg składa się z 13 głazów i jest chronionym pomnikiem przyrody [31].

Głaz pamięci

Przed biblioteką znajduje się kamień z napisem o treści: 24-07-1928 – Ustanowienie Biblioteki Narodowej rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej 1974-1999 – Budowa Gmachu Biblioteki Narodowej na Polu Mokotowskim. Przywołując pamięć Andrzeja i Józefa Załuskich Fundatorów pierwszej polskiej biblioteki publicznej O charakterze narodowym oraz Stefana Dembego Pierwszego dyrektora Biblioteki Narodowej Pomni naszej tradycji i obowiązków Wobec przyszłych użytkowników zbiorów podejmujemy dzieło rozbudowy siedziby Biblioteki. Minister Kultury Warszawa 2004 roku Pracownicy Biblioteki [30]

W XIX wieku były to tereny poza granicami Warszawy, znajdowało się tutaj niezagospodarowane Mokotowskie Pole Wojenne.

Przed II wojną światową było tu lotnisko. Po jego przeniesieniu na Okęcie zaplanowano w tym miejscu reprezentacyjną dzielnicę Warszawy [19].

Nasyp marszałka Józefa Piłsudskiego

W miejscu, gdzie w dwudziestoleciu międzywojennym stała drewniana trybuna [22], na której Józef Piłsudski odbierał defilady wojsk, pomiędzy 12 a 17 maja 1935 roku [25] umieszczono nasyp w kształcie litery L. Na nim ustawiono działo polowe, opasane błękitno-czarnymi wstęgami Virtuti Militari, aby 17 maja 1935 roku odbyło się tu warszawskie pożegnanie Marszałka, skąd umieszczona na lawecie armatniej trumna miała odjechać na platformie kolejowej do Krakowa. Bezpośrednio za kopczykiem znajdował się tor kolejowy (bocznica była zapewne specjalnie na doprowadzoną w tym celu, miała zaledwie kilkadziesiąt metrów). Po lewej stronie podczas uroczystości znajdowała się kilkupoziomowa trybuna dla współpracowników i wojskowych wysokiej rangi. Nasyp został na pamiątkę ogrodzony niewysokim drewnianym, białym płotem. Miał być jednym z obiektów przyszłej Dzielnicy im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, umieszczony przy wschodnim krańcu Pola Chwały. Istniał kilka lat, był widoczny w niewielkim stopniu w 1945 roku [22]. Został splantowany zapewne około 1947 roku podczas budowy osiedla domków fińskich [21], najpóźniej podczas budowy biblioteki [25]. Obecnie w jego miejscu znajduje się brama pożarowa na tyłach Biblioteki Narodowej. W 2016 roku nieopodal niej ustawiono pamiątkowy obelisk [22].

Po wojnie Pole Mokotowskie przypominało step [26]. Po zachodniej stronie biblioteki znajdował się obóz w którym po 1945 roku trzymano jeńców niemieckich i Polaków. Do lat 60-tych XX wieku stały tu wieże wartownicze, dłużej zachowało się podwójne ogrodzenie od północy. Później na tym terenie powstała Baza MPO [17], zlikwidowana w 2013 roku [26].

Na północ od biblioteki w 1945 roku utworzono osiedle drewnianych, małych, jednorodzinnych domków fińskich. W domku przylegającym do nasypu Piłsudskiego (trzecia kolonia, szósty domek) mieszkał Ryszard Kapuściński. Z nasypu dzieci w zimie zjeżdżały na sankach [26].

Na terenie biblioteki i na południe od niej powstało wiele magazynów i baz materiałowych, będących zapleczem odbudowującej się stolicy. Zostały one zlikwidowane dopiero w połowie lat 70-tych XX wieku. Przez teren siedziby Biblioteki Narodowej prowadziła też do nich ze stacji Okęcie bocznica kolejowa [26].

W miejscu dzisiejszej Biblioteki Narodowej znajdowało się w latach 1953-1973 Warszawskie Schronisko dla Bezdomnych Zwierząt [26]. Psy mieszkały w maleńkich klatkach, wszędzie było błoto i brud [23]. Była to pierwsza tego rodzaju placówka w stolicy utworzona bezpośrednio po likwidacji Urzędu Hycla. Schronisko zostało na początku lat 70-tych XX wieku umieszczono na Paluchu [26].

Po obu stronach ul. Leszowej ciągnęły się również ogródki działkowe. Dawniej stały na nich domki, ale w połowie lat 70-tych XX wieku zabrano je i sprzedano za grosze. Dawnym właścicielom zostawiono jedynie ogródki [24].

Wzrastające potrzeby lokalowe Biblioteki Narodowej były powodem ogłoszenia [7] w 1962 roku [18] konkursu na nowy kompleks budynków. Po kliku zmianach wyznaczono teren przy alei Niepodległości 213 [7]. 21 lutego 1963 roku nastąpiło rozstrzygnięcie. Sąd Konkursowy w składzie: Tadeusz Zieliński, Wojciech Onitzch, Izabela Kunińska, Jan Baumgart, Adolf Ciborowski, Julian Duchowicz, Juliusz Dumnicki, Jerzy Grabowski, Bogdan Horodyski, Zygmunt Skibniewski i Stefan Wielski spośród 41 prac przyznał pierwszą nagrodę pracy Stanisława Fijałkowskiego (120 000 zł nagrody). Drugie miejsce zajęli ex aequo Wojciech Amanowicz oraz duet Sławomira Czajkowskiego i Jerzego Łozińskiego [16].

Biblioteka Narodowa to pierwsze dzieło Stanisława Fijałkowskiego [10]. Inspiracją dla autora były biblioteki w Bonn, Berlinie i Szwecji [18]. Kiedy Fijałkowski tworzył projekt, był krytykowany za zbyt nowoczesny styl. Pod koniec trwającej dwadzieścia lat budowy zaczęto narzekać, że obiekty są zbyt archaiczne. Części założeń nie udało się zrealizować z powodu braków materiałowych [10]. Na potrzeby udostępniania zbiorów zaplanowano osiem czytelni. W obiekcie znalazły się trzy sale konferencyjne, dwie sale wystawowe, zespół gastronomiczny (stołówka, cztery bufety). Architekt zrealizował zasadę rozdzielenia podstawowych funkcji biblioteki na osobne budynki [15]. W budynku znalazło pracę 800 osób [16].

Zanim rozpoczęto budowę, postawiono zespół budynków i solidnych baraków dla przedsiębiorstwa budowlanego, zakładając budowa będzie wznoszona latami [26]. Budowa rozpoczęła się w 1977 roku [12], natomiast chociaż budynek został oddany do użytku w 1990 roku [10], to budowę oficjalnie zakończono w 1998 roku [12]. W 1983 roku do użytku został oddany pierwszy z trzech budynków. W 1986 roku oddano do użytku drugą część, pracownie biblioteczne, pomieszczenia administracyjne oraz drukarnię. W 1989 roku do nowego gmachu przeniesiono zbiory z siedziby przy ul. Okólnik 9 [2].

Od 11 kwietnia 1990 roku, po zniesieniu cenzury, udostępniono czytelnikom wszystkie zbiory [2]. W 1991 roku otwarto kolejną część gmachu, a 10 października tego roku uruchomiono pierwszą czytelnię, pełniącą tymczasowo funkcję czytelni ogólnej. 11 lipca 1994 roku udostępniono zbiory mikrofilmowe, a 16 września 1994 roku otwarto Czytelnię Humanistyczną. 4 grudnia 1995 roku oddano do użytku największą Czytelnię Ogólną, liczącą 296 miejsc [2].

Około 1/3 projektu wykonano w latach 90-tych XX wieku. Budowę finansowano z budżetu centralnego, a przez dwa ostatnie lata ze środków Ministerstwa Kultury i dochodów własnych Biblioteki Narodowej [15].

W 2001 roku do gmachu zostały przeniesione zbiory kartograficzne [2].

W 2012 roku rozpoczęto termomodernizację, kosztującą 26.6 mln zł. Biblioteka uzyskała dotację z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w wysokości 20.7 mln zł. Wykonano na powierzchni 15.1 tys. m2 ścian zewnętrznych i stropodachów [13] płytami Multipor docieplenie od środka, aby zachować bez zmian proporcje minimalistycznych brył [5]. Przeprowadzono wymianę 1067 grzejników oraz węzła cieplnego w budynku A3 [13]. Odnowiono elewacje (złote elementy ślusarskie i zielone szyby są nie tylko estetyczne, ale też ekologiczne [14]), poszerzono wejście głównie, wymieniono 6000 okien, wymieniono ściany kurtynowe, rozszerzono obsługę Internetu oraz zamontowano energooszczędne oświetlenie [2]. Wymieniono też całą instalację elektryczną, która nie była wcześniej przystosowana do obciążeń, jakie generuje 900 działających tu komputerów [14]. Prace prowadzono przy ciągłej pracy biblioteki (poszczególne pomieszczenia były czasowo zamykane). Nad całością prac czuwał autor budynku, Stanisław Fijałkowski [2]. Modernizacja trwała do 2014 roku [14].

W 2014 roku pojawił się pomysł budowy parkingu od strony bazy MPO. Po protestach ratusz wycofał się z tego przedsięwzięcia [27]. Pracownia MAU sporządziła trzy warianty zagospodarowania zieleni tej części parku: wielka polana, sawanna z miękkimi granicami z krzewów i drzew, oraz wersja krajobrazowa z pagórkami i założeniem wodnym [2].

W lipcu 2015 roku Biblioteka Narodowa ogłosiła konkurs na lifting czytelń i przestrzeni publicznych. Wpłynęły cztery prace, I nagrodę otrzymała praca konsorcjum KONIOR STUDIO (Katowice) i SOKKA (Gliwice). 29 grudnia 2015 r. została podpisana umowa z wykonawcami [29]. Projekt miał na celu podniesienie atrakcyjności i przyjazności wnętrz oraz podniesienie prestiżu budynku. Został wykonany w 2016 roku. Powiększono wejście, rezygnując z przedsionka na rzecz obrotowego wejścia. W miejscu dziedzińca, wentylatorni, palarni i informatorium zaprojektowano dwukondygnacyjną przestrzeń. Czytelnie podzielono na część otwartą i zamkniętą. Do części zamkniętych należą czytelnie ciche: ogólna, humanistyczna, czasopism oraz czytelnie tematyczne. Te ostatnie przeniesiono na parter, a miejsca na piętrze, które wcześniej zajmowały, przeznaczono na strefę edukacji i biznesu. Okrągłe, wykonane z antracytowej stali schody wraz z panoramiczną windą prowadzą na piętro oraz do piwnic, gdzie znajduje się dolna otwarta czytelnia ze szklanym zadaszeniem dziedzińca, pośrodku którego postawiono drzewo symbolizujące korzenie, jakim są zbiory BN. Patio przeprojektowano, patio III zaprojektowano jako kawiarnię (motyw drzewa), patio IV jako spektakl (motyw krzewów), patio V jako czytelnię (motyw nieba), patio VI jako czytelnię plenerową (motyw kwiatów), a patio VII jako wystawę (motyw traw). Powstał spójny system oznaczeń w kolorach czerni, bieli i mosiądzu [4]. Przy wejściu umieszczono magnolie i kwiaty oraz wyspę rowerową. Zaplanowano likwidację parkingu od strony al. Niepodległości i budowę nowego za budynkiem magazynu [2]. 10 marca 2016 roku zamknięto wjazd na ul. Leszową do MPO (będącą drogą pożarową dla Biblioteki Narodowej), gdzie wcześniej nielegalnie parkowało nawet 200 aut [27].