Fort Włochy (Fort V) jest jednym z fortów zewnętrznego pierścienia Twierdzy Warszawa. Fort był przeznaczony do osłony linii Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej [1]. Powierzchnia fortu wynosi 35.41 ha, a maksymalna rzędna fortu 121 m n.p.m. przy średniej wysokości terenu 111 m n.p.m.. Fort znajduje się na obszarze ograniczonym ulicami: Kleszczową, Ryżową, Dzieci Warszawy, Badylarską i Dojazdową, w obrębie cmentarza parafialnego we Włochach. Usytuowany jest na płaskim fragmencie równiny warszawskiej [7].

Został zbudowany według projektu wzorcowego, opracowanego w rosyjskim Głównym Zarządzie Inżynierii Sztabu Generalnego w 1879 roku [10]. Plan budowli zakładał, że będzie to dwuwałowa fortyfikacja z wałem zewnętrznym dla piechoty, którą miała wspierać artyleria z drugiego, wyższego nasypu. Wyższy wał był wyposażony w trawersy zmniejszające skutki wybuchów podczas bombardowania oraz krótkie przedpiersia [9]. Powstał jako typowy dwuwałowy fort o narysie pięcioboku z dwoma czołami, których kąt styku jest tutaj bliski 180°. Fort otaczała sucha fosa [1] broniona przez ceglane kaponiery: czołową, barkowe i szyjową [10]. Wewnątrz znajdowały się koszary szyjowe. Podczas modernizacji twierdzy powstał wał główny o bardzo szerokim przedpiersiu (30 m), a ceglane kaponiery zastąpiono betonowymi. W szyi fortu powstała osłonięta kaponiera szyjowa [1]. W forcie występują rzadkie w Warszawie ruiny kaponier przeciwskarpowych [8].

Wiosną 1883 roku rozpoczęto sypanie wałów oraz kopanie fos, wyposażonych w murowane kaponiery. Wznoszenie murów zakończono w 1888 roku. W 1892 roku obniżono sylwetkę fortu, w miejsce dwóch wałów usypano jeden wspólny dla artylerii i piechoty z długim przedpiersiem, dającym większe pole ostrzału. Inną innowacją było wzmocnienie betonem sklepień podwalni, potern, pogotowia oraz kaponier i zasypanie ich ziemią. W tym okresie na potrzeby stacjonujących wojsk wybudowano również lodownię, która służyła do przechowywania szybko psujących się produktów [9]. Od strony zapola wzniesiono rawelin z betonowym tradytorem [10]. Tradytor służy do obrony tyłów fortu. Kaponiera od tradytora różni się tym, że kaponiery są widoczne dla atakującego przeciwnika, a tradytorów atakujący nie widzi w czasie ataku [13]. Obecnie tradytor znajduje się na terenie cmentarza [11].

Władze carskie dały zakaz wznoszenia, w pobliżu fortów, murowanych budynków, a i na te drewniane trzeba było mieć specjalną zgodę. Ponadto część gruntów znajdujących się w strefie umocnień została wyłączona spod uprawy, przeznaczona na cele wojskowe, pola ćwiczeń oraz magazyny. Osady sąsiadujące z fortami zaczęły więc podupadać. Tak było z Solipsami, które ostatecznie przyłączono do pobliskich Włoch [8].

Umocnienia służyły wojskom carskim do 1909 roku, kiedy w wyniku decyzji o likwidacji twierdzy wysadzono wszystkie kaponiery. Pozostawiono jedynie zabudowania koszarowe [8]. Do dziś przetrwały nisze minerskie świadczące o tym, że koszary również miały zostać wysadzone [9].

W czasie I wojny światowej, zachowane elementy były wykorzystywane przez Niemców jako magazyny. W tym celu wykorzystywało je również Wojsko Polskie w latach 1918-1939. Wówczas powstał budynek mieszkalny na terenie [9] przy ulicy Fasolowej [10], a na jego przedpolach cmentarz użytkowany do dziś [6].

Przed wojną zamieszkiwała go biedna ludność, która została wygnana w 1939 roku przez Niemców [4].

We wrześniu 1939 roku fort nie odegrał żadnej roli. W okresie okupacji kazamaty fortu służyły za schronienie dla okolicznej ludności [7].

Podczas II wojny światowej był magazynem niemieckim. Niepotwierdzone źródła podają, że w listopadzie 1940 roku zostało tam utworzone getto na ok. 300 osób, które zostały skazane na śmierć głodową. Odbywały się tam egzekucje, nie tylko Żydów [4].

Po II wojnie światowej teren fortu był użytkowane przez różne przedsiębiorstwa, głównie drogowe [7]. Umocnienia ziemne zamieniono na pola uprawne oraz miejsca pochówku, na dziedzińcu powstało dzikie wysypisko odpadów produkcyjnych z fabryki Ursus, fosę zasypano gruzem i śmieciami [9].

W latach dziewięćdziesiątych na terenie powstała Doświadczalna Stacja Radiacyjnego Utrwalania Płodów Rolnych Instytutu Chemii i Techniki Jądrowej, której baraki zostały ulokowane w sąsiedztwie elewacji głównej koszar szyjowych [9]. Instytucja nie tyle korzysta z kazamat, co z terenu, na którym wzniesione zostały stosowne budynki [7]. Południowo-zachodni bark został splantowany i umieszczono na nim zabudowania stolarni. Podobny zakład został zlokalizowany na przedpolu barku północno-wschodniego [10].

Obecnie teren poforteczny w jego szyi i przed czołem zajmują cmentarze. Zachowały się koszary, poterna koszarowa na osi oraz ruiny kaponier i wysadzonego tradytora [1]. Fort stanowi łatwo dostępny teren spacerowy dla psów i ich właścicieli, tor dla rowerzystów i miejsce pikników na zielonej trawce [3].

Kilka lat temu potencjał fortu dostrzegła Fundacja Ochrony Zabytków Techniki Wojskowej, która organizowała pikniki i zloty pojazdów militarnych, które ożywiły teren [5].

W 2008 roku urząd dzielnicy rozpoczął prace rewitalizacyjne, mające na celu ocalić włochowski fort. W planach było powstanie boisk i basenu, a w sąsiedztwie ośrodek sportowy. Środki na prace zaplanowane są do 2016 roku [5]. Rewitalizacja całego terenu jest zasługą zwłaszcza Pawła Słodkowskiego oraz Małgorzaty Pastewki [11].

Prace ziemne zostały poprzedzone wykonaniem w 2008 roku przez Pracownię Architektoniczno-Konserwatorską Fronton odkrywek, które pozwoliły ustalić pierwotny poziomu placu broni, kąt nachylenia poterny biegnącej od koszar szyjowych oraz odtworzyć system odwadniający ze studzienką kanalizacyjną przed wyjściem z koszar szyjowych do poterny, odprowadzającą wodę ją do dołu chłonnego na dziedzińcu przed koszarami [10].

W 2010 roku obiekt został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A-923. W tym samym roku w południowej części dziedzińca głównego utworzono boisko do gry w piłkę nożną, które jest otoczone częściowo odtworzonym głównym wałem i nasypem poterny środkowej [10]. Do boiska można dojść poprzez korytarz bramny w budynku koszar [14].

W latach 2008-2015 z funduszy unijnych uporządkowano aleję po zewnętrznej stronie, usunięto zieleń inwazyjną i nasadzono nowe rośliny, odtworzono fosę, a wały zyskały regularne kształty. Zrekonstruowano tynki i elewacje po obu stronach przejścia przez koszary, odtworzono lamperie w carskich kolorach i odbudowano osiem kominów wentylacyjnych. Powstały też liczne aleje spacerowe [2].

Do końca 2016 roku urzędnicy mają w planach rekonstrukcję placu przed koszarami, remont elewacji i kazamatów koszar, budowę oświetlenia, rekonstrukcję wału głównego i fosy oraz wykonanie w niej alejki. Dzielnica chce także odbudować ziemne stanowiska artyleryjskie i wykonać ścieżkę historyczno-edukacyjną oraz objąć cały teren monitoringiem [12].