Garaż Służby Zdrowia


Garaż Służby Zdrowia

Budynek według opowieści miał powstać w latach 50-tych na potrzeby Komitetu Centralnego PZPR. Jednak plany zmieniono i pierwszym użytkownikiem była Kolumna Transportu Sanitarnego, obsługująca karetki w całym województwie warszawskim. Obecnie to również siedziba Meditransu, jednak z części pomieszczeń korzystają inne podmioty. Budynek jest dość niezwykły. To pierwszy w Warszawie powojenny garaż z rampami wjazdowymi na kolejne piętra (w postaci ślimaków). Całość wygląda dość ciężko, natomiast cały projekt ma modernistyczny charakter, być może nawiązuje do pałacu w Baranowie. Część warsztatowa przylega do garażu od południa. Poza tym od północy znajduje się awaryjna pętla tramwajowa, a od ul. Garażowej hale magazynowe i stacja paliw przerobiona na kawiarnię.

magazynmagazynmuralmuralrejestr zabytkówrejestr zabytkówsklep wielkopowierzchniowysklep wielkopowierzchniowysklepsklepzabytkowy budynekzabytkowy budynek

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Garażowa, ulica Jana Pawła Woronicza, ulica Samochodowa, ulica Wołoska
  • Rok powstania:  1956-1958
  • Obszar MSI:  Wierzbno
  • Wysokość:   16 m
  • Funkcja:  usługowa
  • Styl:  funkcjonalizm, historyzm (neo), modernizm
  • Związane osoby: Czajkowski Edward, Czajkowski Janusz, Dalak Mariusz, Filipowicz Roman, Żochowski Wiesław

Opis urbanistyczny:

Dawny Garaż Stołecznej Kolumny Transportu Sanitarnego przy ul. Woronicza #19 [1] to obecnie Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sanitarnego Meditrans [10]. Obiekt znajduje się w rękach prywatnych, użytkowany jest nadal na cele związane z przechowywaniem, kontrolą stanu technicznego i naprawą samochodów [9]. Dodatkowo mieści stację kontroli pojazdów oraz ma tu siedzibę dealer i serwis [1] Volvo Centrum [13].

Realizacja modernistycznej [3], opartej na nowoczesnych technologiach architektury przemysłowej kontynuuje nurt racjonalistyczny zapoczątkowany przez architekturę przemysłową Waltera Gropiusa [1]. Podziałowi miejsc postojowych odpowiada układ okien. Przeznaczenie budynku umożliwiło projektantom zachowanie odsłoniętej konstrukcji żelbetowej ramp i stropów poszczególnych kondygnacji o czytelnym odcisku szalunku, bezpośrednio nawiązujących do stylu stosowanego przez Le Corbusiera [1].

Jest to czterokondygnacyjny gmach o żelbetowej konstrukcji szkieletowej [1]. W ogromnym przyziemiu ciągnącym się na południe powstała stacja obsługi wraz z zapleczem: magazyny, pomieszczenia rzemiosł, szatnie i sanitaria personelu. Dokonywano się tu tzw. napraw średnich, przeglądów regulaminowych i napraw bieżących. Wóz ustawiano na kanale naprawczym, wyposażonym w instalację oświetleniową i wentylację mechaniczną lub na kolumnowym podnośniku hydraulicznym. Cięższe zespoły wymontowywane na stanowiskach kanałowych, transportowane były za pomocną monorelsu do pomieszczeń zespołowni i silnikowni. Kabiny do mycia i obsługi pojazdów miały przepustowość 160 samochodów na dzień. Pozostałą przestrzeń parteru przeznaczono na dodatkowych 15 miejsc postojowych dla ciężarówek i autobusów [4]. Na trzech wyższych kondygnacjach zaplanowano miejsca postojowe, po 60 (75 [17]) na każdej z nich (każde piętro ma ok. 2500 m2 [4]) [1]. Łącznie budynek może pomieścić 400 pojazdów [17].

Wjazd samochodów na górę i zjazd na dół umożliwiły osobno spiralne rampy umieszczone w okrągłych narożnych ryzalitach przypominających baszty, z odwzorowaną na elewacjach strukturą pochylni i ogromnymi oknami wypełniającymi niemal całe elewacje i latarniami na szczycie [1]. Według autorów projekt spiralnych ramp nawiązuje do wież renesansowego zamku w Baranowie. Są one jednym z najbardziej efektownych elementów garażu [3]. Charakterystyczne są wysokie, pasmowe przeszklenia. Z jednej strony mają walory praktyczne, z drugiej dodają lekkości i elegancji [3].

W podziemiach działa studio prób dla zespołów garażowych [20].

Budynek otrzymał nagrodę III stopnia w kategorii budownictwa przemysłowego Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej [1].

Obiekty, pomniki, tablice:

Na opisywanym terenie od północy znajduje się pętla tramwajowa, przystanek tramwajowy i pawilony usługowe. Od ul. Samochodowej prowadzi wjazd do stacji paliw (została przebudowana w 2009 roku dla Statoilu, po 2017 roku przejęło ją Cirkle K). Od południa prowadzi wjazd do salonu Volvo i stacji kontroli pojazdów. W zachodniej części mieści się hala sportowa (ul. Garażowa 4), kawiarnia Manto Cafe (w dawnej stacji benzynowej) oraz hala od ul. Wołoskiej m.in. z papugarnią.

Pętla Woronicza

Około 100 metrów za ul. Wołoską zlokalizowana jest użytkowana sporadycznie pętla tramwajowa [8]. Woronicza. Powstała w 1955 roku [18]. Zjeżdżają tu tramwaje w przypadku remontów lub awarii na trasie na Służewiec [8]. Dojście do przystanku wyłożone zostało w 2017 roku betonowymi płytami przepuszczającymi trawę i znajduje się od strony ul. Woronicza, pomiędzy wjazdem i wyjazdem z pętli [7]. Wjazd i wyjazd z przebudowanej jest nietypowy, ponieważ tramwaje jeżdżą po niej zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

Manto Cafe

Manto Cafe to kawiarnia, gdzie elegancja spotyka się z industrialnym charakterem. Mieści się w budynku starej wolnostojącej stacji benzynowej, której historia stała się inspiracją dla wystroju. Projekt wnętrza nawiązuje do stylistyki lat 60-tych XX wieku. Ciepłe światło, czarne drewno i szczotkowana stal nadają surowy, ale jednocześnie przytulny klimat [23]. Sama stacja paliw funkcjonowała do 2024 roku.

Garażowa 4

Klub sztuk walki Fight Club Copacabana mieści się przy ul. Garażowej 4 od południa co najmniej od 2011 roku. Charakterystyczny jest mural na elewacji budynku z wizerunkiem bokserów. Trenowali tu m.in. James Irvin, Thierry Sokoudjou, Maciej Górski, Antoni Chmielewski [15]. Wcześniej w halach była m.in. fabryka mebli Consult, magazyn wykładzin i dywanów czy TSQ Holding. Same hale istnieją co najmniej od lat 70-tych XX wieku.

Pod adresem ul. Garażowa 4 (od strony ul. Wołoskiej) mieści się również hala magazynowa. Jest w niej Klub MokoMoko [24], Urban Bikes [26], myjnia, sklep rowerowy, i outlet. Początkowo był to magazyn mebli, a następnie ciuchland i sklep z częściami samochodowymi [19]. Jednak największe wrażenie robiła działająca od lipca 2017 roku do pandemii papugarnia Akademia Papug [12]. Na 800 (600 [25]) m2 można było spotkać ponad 100 papug z 12 różnych gatunków [14]. Papugi latają swobodnie po wysokiej hali oraz mają zapewnione liczne interakcje socjalne [25].

XVIII wiek i wcześniej:


XVIII wiek i wcześniej

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XIX wiek:


XIX wiek

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Okres międzywojenny:


Okres międzywojenny

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:


II wojna światowa i Powstanie Warszawskie

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Odbudowa stolicy:

Teren ten do lat 50-tych XX wieku nie był zabudowany. Miejska zabudowa kończyła się w pobliżu skrzyżowania ul. Puławskiej i ul. Woronicza. Dalej były pola przeplatane od czasu do czasu pojedynczymi budynkami. Dopiero po II wojnie światowej na Służewcu zaplanowano dzielnicę przemysłową [17].

Z początku garaż był planowany na potrzeby bazy samochodowej Komitetu Centralnego PZPR. Po 1956 roku, jeszcze przed rozpoczęciem prac, Władysław Gomułka przekazał projekt na potrzeby służby zdrowia [1]. Według miejskiej legendy pod spiralami powstały cele więzienne UB [10].

W latach 1956-1958 zbudowano dla Kolumny Transportu Sanitarnego miasta stołecznego Warszawy (powołanej w 1952 roku) docelową siedzibę przy ul. Woronicza. Wcześniej instytucja mieściła się przy ul. Skierniewickiej i w al. Jerozolimskich. Budynek zaprojektowali Janusz Czajkowski, Wiesław Żochowski i Mariusz Dalak [17] oraz inżynier Edward Czajkowski (technolog komunikacyjny) [6] z Centralnego Biura Studiów i Projektów Transportu Drogowego i Lotniczego w Warszawie [1]. Współpracował z nimi student architektury Roman Filipowicz [6]. Projekt konstrukcji sporządził H. Piotrowski. Jest to pierwszy w Warszawie powojenny garaż piętrowy z rampami wjazdowymi na kolejne piętra (chociaż koncepcja budowy garaży wielopoziomowych na terenach miejskich sięga II RP [2]) [17].

Jak w przypadku wielu obiektów z czasów wczesnego PRL-u nad procesem projektowania garażu czuwał radziecki funkcjonariusz [3]. Modernistyczny projekt powstał w czasach obowiązywania doktryny socrealizmu i był krytykowany za kosmopolityzm [1].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Teren posesji

[1945] Teren posesji (źródło)

Budowa

[1956] Budowa (źródło)

Rzut budynku

[1956] Rzut budynku (źródło)

Rzut budynku

[1956] Rzut budynku (źródło)

Czasy PRL-u:

Ulice Garażowa i Samochodowa powstały dopiero w 1962 roku [17].

Budynek przez lata zapewniał sprawne funkcjonowanie transportu służb pogotowia ratunkowego [1]. Od 1975 roku Kolumna działała jako Stołeczna Kolumna Transportu Sanitarnego. Swoimi pojazdami obsługiwała cała służbę zdrowia zarówno w Warszawie jak i w ówczesnym województwie warszawskim [17]. Potocznie mówiono o garażu jako o Zajezdni Służby Zdrowia [1].

W latach 1975-1985 w Stołecznej Kolumnie Transportu Sanitarnego zatrudnionych było około 1200 osób, a stan taboru wynosił około 450 samochodów [10]. Dawniej na dachu budynku znajdowały się neony [11].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Garaż przy Woronicza 19

[1960] Garaż przy Woronicza 19 (źródło)

Ul. Woronicza

[1968] Ul. Woronicza (źródło)

Kolumna transportu sanitarnego

[1970] Kolumna transportu sanitarnego (źródło)

Garaże i warsztaty Kolumny Transportu Sanitarnego

[1970] Garaże i warsztaty Kolumny Transportu Sanitarnego (źródło)

Kolumna Transportu Sanitarnego

[1970] Kolumna Transportu Sanitarnego (źródło)

Kolumna Transportu Sanitarnego

[1970] Kolumna Transportu Sanitarnego (źródło)

Wnętrze

[1970] Wnętrze (źródło)

Zjazd

[1970] Zjazd (źródło)

Garaże i warsztaty Kolumny Transportu Sanitarnego

[1975] Garaże i warsztaty Kolumny Transportu Sanitarnego (źródło)

Teren posesji

[1982] Teren posesji (źródło)

Przemiany 1989-2000:


Przemiany 1989-2000

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Kanał naprawczy

[1990] Kanał naprawczy (źródło)

Pętla Woronicza

[1992] Pętla Woronicza (źródło)

XXI wiek:

W 2006 roku budynek znalazł się na liście dóbr kultury współczesnej SARP, zaś w 2012 roku w gminnej ewidencji zabytków. 5 grudnia 2022 roku wojewódzki konserwator zabytków wpisał garaż do rejestru zabytków [1] pod numerem A-1742 [9]. Garaż ma wartość naukową wynikającą m.in. z technologii wykonania, użytych materiałów budowlanych i wykorzystania konstrukcji żelbetowej do spiralnych ramp garażu [1].

W 2008 roku budynek wyremontowano [3]. Dokonano ocieplenia elewacji z cegły silikatowej i usunięto historyczny klinkier partii cokołowej [1]. Zbudowano nowy wjazd, obiekt otrzymał też nowe nawierzchnie ciągów komunikacyjnych i parkingów [3].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Ślimaki wjazdowe

[2003] Ślimaki wjazdowe (źródło)

Przebudowa

[2006] Przebudowa (źródło)

Garażowa 4

[2009] Garażowa 4 (źródło)

Pętla tramwajowa przed przebudową

[2011] Pętla tramwajowa przed przebudową (źródło)

Teren posesji

[2012] Teren posesji (źródło)

Pętla tramwajowa przed przebudową

[2013] Pętla tramwajowa przed przebudową (źródło)

Oświetlenie wjazdu

[2015] Oświetlenie wjazdu (źródło)

Ślimaki wjazdowe

[2016] Ślimaki wjazdowe (źródło)

Pętla tramwajowa

[2016] Pętla tramwajowa (źródło)

Korpus główny

[2016] Korpus główny (źródło)

Ślimaki wjazdowe

[2016] Ślimaki wjazdowe (źródło)

Ślimaki wjazdowe

[2016] Ślimaki wjazdowe (źródło)

Klatka schodowa

[2016] Klatka schodowa (źródło)

Copacabana

[2017] Copacabana (źródło)

Copacabana

[2017] Copacabana (źródło)

Copacabana

[2017] Copacabana (źródło)

Pętla Woronicza

[2017] Pętla Woronicza (źródło)

Pętla Woronicza

[2017] Pętla Woronicza (źródło)

Papugarnia

[2017] Papugarnia (źródło)

Stacja paliw

[2018] Stacja paliw (źródło)

Wnętrze

[2020] Wnętrze (źródło)

Stołeczna kolumna Transportu Sanitarnego Meditrans

[2020] Stołeczna kolumna Transportu Sanitarnego Meditrans (źródło)

Wnętrze

[2020] Wnętrze (źródło)

Wjazd zachodni

[2021] Wjazd zachodni (źródło)

Wjazd wschodni

[2021] Wjazd wschodni (źródło)

Serwis Volvo

[2021] Serwis Volvo (źródło)

Stacja kontroli pojazdów

[2021] Stacja kontroli pojazdów (źródło)

Stacja paliw od południa

[2022] Stacja paliw od południa (źródło)

Pawilony handlowe

[2023] Pawilony handlowe (źródło)

Hala od ul. Wołoskiej

[2023] Hala od ul. Wołoskiej (źródło)

Rampa

[2023] Rampa (źródło)

Copacabana Fitness

[2024] Copacabana Fitness (źródło)

Copacabana Fitness

[2024] Copacabana Fitness (źródło)

Manto Cafe

[2024] Manto Cafe (źródło)

Garażowa 4

[2024] Garażowa 4 (źródło)

Część warsztatowa

[2025] Część warsztatowa (źródło)

Meditrans

[2025] Meditrans (źródło)

Świetlik

[2025] Świetlik (źródło)

Miejsca postojowe

[2025] Miejsca postojowe (źródło)

Meditrans

[2025] Meditrans (źródło)

Opis przygotowano: 2025-06