Kamienica Stanisława Rostkowskiego


Kamienica Stanisława Rostkowskiego

Kamienica Stanisława Rostkowskiego jest nietypowa przede wszystkim ze względu na otwarty na ulicę dziedziniec, oddzielony od niej piętrowym murem ze stróżówką. Ma liczne dekoracje na elewacji oraz urozmaicone secesyjne balkony. Za pierwszym budynkiem znajduje się drugie podwórze-studnia, które zostało sfilmowane w czołówce serialu Miodowe Lata, zamknięte drugą z kamienic. Obie kamienice powstały na początku XX wieku, wcześniej była tu fabryka słodyczy Złoty Ul. Kamienica była luksusowa, a w pewnym okresie mieszkało w niej wielu artystów. W okresie międzywojennym był tu m.in. konsulat Wielkiej Brytanii, a w latach 50-tych i 60-tych XX wieku kaplica Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego. Z kolei w czasie II wojny światowej w tajnym lokalu spotykali się ludzie gen. Grota-Roweckiego.

rejestr zabytkówrejestr zabytkówzabudowa śródmiejskazabudowa śródmiejskazabytkowy budynekzabytkowy budynek

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   Aleje Jerozolimskie
  • Rok powstania:  1910-1911
  • Obszar MSI:  Śródmieście Południowe
  • Wysokość:   28 m
  • Funkcja:  biurowa, mieszkaniowa
  • Styl:  historyzm (neo), modernizm, secesja
  • Związane osoby: Bartel Bronisław, Goldbart Józef, Gurney Artur, Kopczyński Bronisław, Kotowski Jan, Krakiewicz Stanisław, Rostkowski Stanisław, Rowecki "Grot" Stefan, Szenderowski Ludwik, Wakarecy Julian, Więckiewicz Franciszek

Opis urbanistyczny:

Kamienica Stanisława Rostkowskiego (al. Jerozolimskie #99, dawniej al. Jerozolimskie 75 (1977-1992), al. Jerozolimskie 107, al. Jerozolimskie 93 (1930-1945) [56]) [2] tworzą obecnie dwa budynki, powstałe w odmiennej stylistyce i okresie.

W 2024 roku mieściły się tu m.in. Caffeine Tattoo (lok. 1) [34], KUD (lok. 3) [27], Warszawskie Centrum Psychologiczne (lok. 4) [26], Human Resources International Polska (lok. 7) [17], OVO Studio Sante (lok. 9) [38], Teleratka (lok. 9) [39], Affiliate Partners (lok. 9) [35], Progressive Brokers (lok. 12) [45], Centrum Laseroterapii i Dermatologii Estetycznej (lok. 14) [19], Placówka Rodzinna (lok. 15) [25], Kancelaria Notarialna dr Iwona Moryc (lok. 16) [31], V4 Legal (lok. 16) [28], Szkoła językowa (lok. 22) [46], Praktyka Lekarska Maciej Piotr Koniski (lok. 30) [43], Stampfli Polska (lok. 31) [40], OXALIS (lok. 28A) [18], iExpert.pl (lok. 32) [21], biuro ps-architekci.pl (lok. 37) [33], ScanVet (lok. 39) [41], Art Nouveau Centre Apartament (lok. 43) [24], Ośrodek Psychoterapii i Terapii Uzależnień Olcha (lok. 44) [7], Lookash House of Hair (lok. 57) [29], gabinet dr Mieszko Olczak (lok. 61) [37], Świetlica Środowiskowa Gapiszon [8], studio Sante [15] czy Galeria Bohema.

Fundamenty i ściany murowane z cegły o grubości 16 cm, a konstrukcyjne 58-91 cm. Stropy drewniane z podsufitką, a w nowszej części stropy Kleina. Więźba dachowa drewniana, płatwiowo-kleszczowa, z płatwią wspartą na pionowych stolcach z mieczami [56].

Balkony zostały umieszczone w kondygnacjach II-VI czwartej osi, w kondygnacjach IV i V osi skrajnej północnej, oraz ponad drzwiami na główną klatkę schodową (druga oś od północy). W kondygnacji nad drzwiami wejściowymi balkon prostokątny, wsparty na trzech kroksztynach, ograniczony betonową balustradą z ażurowymi, półkoliście zamkniętymi prześwitami. W osi czwartej na II kondygnacji balkon półkolisty, z jednym wspornikiem, zamknięty balustradą, na III kondygnacji balkon prostokątny, płyta wsparta na trzech konsolach, balustrada pełna, z podziałem na sześć kwadratowych kwater. W kondygnacjach IV i V w obu w/w osiach balkony prostokątne, na trzech konsolach, w kondygnacji IV z balustradą ozdobioną ażurowym motywem odwróconych łuków półkolistych i ścianek pełnych, żłobkowanych, na V kondygnacji balkony prostokątne, z balustradą tralkową (tralki jak w zamknięciu budynku bramnego), na VI kondygnacji na czwartej osi balkon z półkolistą płytą na jednym wsporniku, z balustradą podzieloną na prostokątne pola, górą ażurowe, dołem pełne, kanelowane [56].

Kamienica posiada sześć klatek schodowych: trzy dostępne z I podwórza w nowszej części i trzy dostępne z II podwórza. Klatka nr 1 dostępna z przedsionka (w skrzydle wschodnim), nr 2 dostępna z przejazdu bramnego i nr 3 (w skrzydle zachodnim) zaopatrzone w dwubiegowe schody ze spocznikami na każdej pełnej kondygnacji i na każdym półpiętrze. Przed drzwiami na 1 i 2 klatkę stopień z bloku granitu o fakturowanej powierzchni. Drzwi na 3 klatkę, poprzedzone kilkoma stopniami z okładziną marmurową (dolny stopień z bloku granitu). Drzwi do mieszkań oryginalne, drewniane, dwuskrzydłowe, ramowo-płycinowe, każde skrzydło dwudzielne, gdzie kwatery oddziela od siebie dekoracyjna opaska z poziomymi nacięciami. Klatki schodowe 1 i 3 dostępne są z sieni oddzielonej przeszklonym fazowanymi szybkami. Schody posiadają marmurową okładzinę, na spocznikach terakota szaro-biała układana szachownicowo, metalowa balustrada z drewnianym pochwytem. Na parterze na ścianach do wysokości ok. 100 cm okładzina marmurowa. Sufit ujęty fasetą z perełkowaniem. Pośrodku sufitu rozetka obramiona liściastym wieńcem. Na parterze wnęka — siedzisko z marmurową okładziną. Poręcz metalowa, kuta, złożona z przęseł powtarzalnych, w układzie przemiennym: dwa pręty o przekroju prostokątnym, zdobione dwoma talerzykami każdy i trzech prętów o przekroju kolistym, z guzem, od góry ujęta pasem z pojedynczymi lub zdwojonymi ślimacznicami. Klatki nr 4 i 6 (wschodnia i zachodnia) w II podwórzu wyposażono w schody dwubiegowe, o konstrukcji z ceramicznych łuków odcinkowych, z dodatkowym spocznikiem w połowie jednego biegu (prawdopodobnie w wyniku przebudowy w 1911 dla skomunikowania z powstałą wówczas częścią), stopnie i pół-stopnie drewniane, na spocznikach deski. Klatka nr 5 w skrzydle południowym zaopatrzona w dwubiegowe schody ze spocznikami na każdej pełnej kondygnacji i na każdym półpiętrze, stopnie i podstopnie z białego marmuru, na podestach szaro-biała terakota układana w szachownicę, metalowa balustrada z drewnianym pochwytem. Klatki 4 i 6 o charakterze gospodarczym posiadają skromny wystrój [56].

Pierwszy przejazd bramny sklepiony kolebką o niskiej strzałce. Pośrodku obu ścian umieszczone prostokątne otwory drzwiowe, bez obramień (drzwi wtórne), każdy poprzedzony stopniem z fakturowanego granitu. Na ścianach na wysokości ok. 100 cm przebiega pas okładziny z szaro-białego marmuru (szerokości 20 cm), w zwieńczeniu ścian szeroki pas fryzu ze sztukatorską dekoracją z motywami faliście ułożonych liści, winnych gron i owoców, ujęty astragalem i perełkowaniem. Na sklepieniu trzy poziome pola oprofilowane ramą ze skręconej taśmy, a w polu środkowym czterolistna rozeta. W narożnikach otworu bramnego osadzone żeliwne, kanelowanie odboje zwieńczone sterczyną w formie gałki na cokoliku. Wnętrze drugiego przejazdu rozplanowane na kształt litery L. W części południowo-zachodniej węższe, mieszczące przy ścianie zachodniej wydzielone pomieszczenie z wejściem na klatkę schodową. W ścianie wschodniej przejazdu drzwi do mieszkania, poprzedzone granitowym stopniem. Wzdłuż ścian szeroki krawężnik z bloków granitowych. U podstawy i na wysokości ok. 100 cm pas szerokości ok. 20 cm z marmuru. Na suficie dekoracja sztukatorska (faseta i rozeta z przecinających się okręgów z motywem perełkowania) [56].

Występują bardzo zróżnicowane okna, m.in. duże trójskrzydłowe zamknięte łukiem odcinkowym z zaznaczonymi klińcami (w parterze pierwszej osi zwornik wyróżniony rustyką), węższe prostokątne i nieobramione, triady okien, trójskrzydłowe duże prostokątne bez obramień, trójskrzydłowe okno zamknięte łukiem koszowym z dużym, ozdobionym ulistnioną maską kluczem. Na piątej kondygnacji z dużym rustykowanym kluczem, ujęte dodatkowo kimationem jońskim, a na najwyższej kondygnacji w wykuszu wielkie okno zamknięte łukiem koszowym, w dolnej partii rozdzielone na trzy pola dwiema niskimi półkolumienkami i rodzajem konsol wspierającymi odcinek gzymsu, natomiast w części górnej o czteropolowym podziale stolarki [56].

Na I i II dziedzińcu nawierzchnia wyłożona kostką prasowaną z betonu, w kolorze ceglasto-czerwonym, pomiędzy położonymi naprzeciw siebie wejściami do 1 i 3 klatki schodowej pas z kwadratowych płyt chodnikowych. Pozostała część podwórza ma nawierzchnię z dwóch rodzajów płytek terakotowych [56].

Pierwsze zewnętrzne podwórze

Luksusowa kamienica widoczna od ulicy została zaprojektowana przez Artura Gurneya [8]. Duża szerokość posesji umożliwiła niestandardowe rozwiązanie planu [10]. Frontowa część domu wzniesiona została na rzucie podkowy, tworząc podwórze otwarte od al. Jerozolimskich, od których zostało oddzielone parterowym budynkiem portierni [51] i murem z bramą [1]. Powstał tzw. układ zabudowy redanowej [4]. Ten sposób zorganizowania podwórza pozwolił na lepsze doświetlenie i przewietrzenie mieszkań oraz pozbycie się studni, które były zmorą kamienic przełomu XIX i XX wieku [51].

Kamienica posiada sześć pięter i nadano jej cechy wczesnego modernizmu [51]. W twórczości Gurneya typowa była stylizacja neogotycka [2] i mariaż form i motywów romantycznych [10]. W zdobieniach widać wiele elementów o charakterze posecesyjnym, m.in. płyciny o nieregularnie pofałdowanej powierzchni w dolnej części elewacji, oddzielenie kwiatowym fryzem na wysokości drugiego piętra, półkoliste lub łukowato zwieńczone okna czy zgeometryzowana dekoracja roślinna [4]. Elewacje bocznych skrzydeł od strony dziedzińca ozdobione są ryzalitami, które zwieńczone zostały trójkątnym szczytami [3]. Są też narożne płytkie wykusze od poziomu drugiego piętra [49]. Całość urozmaicono zróżnicowanymi w kształcie oraz detalu balkonami [10]. Ostatnia kondygnacja została cofnięta i przykryta mansardowym dachem. Od frontu znalazły się dwa rozległe tarasy.

Dwie dolne kondygnacje elewacji pokrywa linearne boniowanie płytowe, o boniach z pionowym, drobnym ryflowaniem powierzchni. Na całej powierzchni partii cokołowej występują nieregularnie rozrzucone płyty z plastyczną rustyką. Narożniki od strony podwórza są ukośnie ścięte. Dwukondygnacyjną partię cokołową zamyka szeroki pas fryzu, ozdobionego kwadratowymi płycinami z motywem czteropłatkowych rozet w trzech powtarzalnych typach. Ponad piątą kondygnacją przebiega wąski gzyms kordonowy ozdobiony kimationem jońskim. W parterze elewacji północnych skrzydeł bocznych umieszczone są dwie płytkie blendy arkadowe. We wszystkich wykuszach na wysokości nadświetli otworów umieszczone są plakiety z reliefową dekoracją o motywie stylizowanego kartusza. Na czwartej kondygnacji wykuszy narożnych okna ujęte są wąskim pasem profilowanego gzymsu podokiennego i rozdzielone czterema półkolumnami toskańskimi [56].

Kamienica jest jednym z czterech budynków w Warszawie zaprojektowanym przez Gurneya [5], z mniejszym niż pozostałe udziałem cech zamkowo-obronnych [10].

Mieszkania są wysokie na 3.5 metra. Prowadzą do nich marmurowe, zadbane klatki schodowe z drewnianymi wrotami w żeliwnych okuciach. W kamienicy jest winda, na piętrze przewidziano po dwa lokale [6] o znacznej powierzchni (powyżej 100 m2) w wysokim standardzie (np. parkiet drewniany, kamień naturalny, gres) [54].

Drugie wewnętrzne podwórze

Drugie podwórze ma klasyczny układ zamknięty [4].

Dwutraktowa oficyna, która obecnie zamyka drugie podwórze, wraz z krótkimi skrzydłami połączonymi z kamienicą frontową została wzniesiona około 1900 roku jako trzypiętrowy budynek mieszkalny, następnie nadbudowany o dwa piętra. W bramie zachowały się żeliwne wachlarzowe odboje oraz przeszklone odrzwia, ze szprosowanym nadświetlem. Uroku fasadzie dodają balkony o murowanych balustradach, wsparte na ozdobnych kroksztynach. Secesyjnym detalem jest kwiatowy fryz ponad pierwszym piętrem. W kolebkowo sklepionym przejeździe bramnym, którego strop ozdobiły sztukatorskie ramy, znalazła się drewniana (odnowiona) lista lokatorów. Sam przejazd bramny znajduje się w trójprzęsłowym segmencie, umiejscowionym miedzy bocznymi skrzydłami kamienicy. Po jego bokach są dwa lokale użytkowe, wyżej taras z betonową balustradą [3].

Elewacje wschodnia i zachodnia symetryczne w zakresie rytmu otworów i dekoracji, z niesymetrycznie opracowaną partią dwóch z trzech osi ryzalitów. W osiach 2, 3 i 4 elewacja wysunięta płytkim ryzalitem. W drugiej osi od północy nad niskimi drzwiami płytki, prostokątny wykusz okien klatki schodowej. Ryzalit 1 i 2 osi zwieńczony trójkątnym szczytem. Ponad otworami piątej kondygnacji wąski gzyms kordonowy w osi skrajnej ryzalitu i nad oknem w wykuszu został przekształcony w kimation joński. Narożniki elewacji północnej zostały ścięte ukośnie. Dwie dolne kondygnacje boniowane. W cokole prostokątne, poziome okienka piwniczne. Na kondygnacjach od trzeciej do piątej w osiach środkowych otwory balkonowe typu porte-fenetres. Pod oknami (z wyjątkiem okien klatek schodowych) i na balustradach balkonów umieszczone są ażurowe, metalowe kute pojemniki na skrzynki z kwiatami [56].

Jest to kamienica z czołówki serialu Miodowe lata [22], mimo że według fabuły Karol Krawczyk i Tadeusz Norek mieszkali na Woli. Serial emitowany od 1998 roku nie był też w tej kamienicy nagrywany. Odcinki powstawały w Teatrze Żydowskim w Warszawie [22] z udziałem publiczności.

Trzecie zewnętrzne podwórze

Początkowo posesja sięgała od al. Jerozolimskich aż do ul. Nowogrodzkiej, a między oficyną zamykającą drugie podwórze i ul. Nowogrodzką do końca lat 90-tych XX wieku istniało trzecie podwórze, którym można było przejść na ul. Nowogrodzką.

Gdy od ulicy został wybudowano nowoczesny budynek, bramę zamknięto na stałe [3]. Podwórze przynależy obecnie do tego właśnie budynku przy ul. Nowogrodzkiej 68.

Opis przygotowano: 2025-01
To Top