Mokotowska 14


Mokotowska 14

Kamienica z początku XX wieku powstała w miejscu dawnych ogrodów i była przeznaczona na wynajem. Była jedną z najwyższych w momencie budowy. Swoje siedziby miały w niej różne organizacje, m.in. poselstwo Chile, Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów, Komisja Kodyfikacyjna, a po przejęciu posesji przez Skarb Państwa mieszkało tu wielu urzędników. Najsłynniejszą mieszkanką była rzeźbiarka Ludwika Nitschowa, która w swojej pracowni przygotowała rzeźbę warszawskiej syrenki. Po II wojnie światowej kamienica stała się siedzibą Polskiego Czerwonego Krzyża.

rejestr zabytkówrejestr zabytkówzabudowa śródmiejskazabudowa śródmiejska

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Mokotowska
  • Rok powstania:  1913-1914
  • Obszar MSI:  Śródmieście Południowe
  • Wysokość:   28 m
  • Funkcja:  biurowa, mieszkaniowa
  • Styl:  modernizm
  • Związane osoby: Nitschowa Kraskowska Ludwika

Opis urbanistyczny:

Wczesnomodernistyczna kamienica przy ul. Mokotowskiej #14 (hip. 5924) w chwili powstania była jednym z najwyższych budynków w Warszawie. Zbudowano ją w nowoczesnej wówczas technologii żelbetowej, szkielet obudowując cegłą. Ośmiokondygnacyjny, dwutraktowy dom frontowy otrzymał jednotraktowe oficyny boczne oraz tylną oficynę poprzeczną, otaczające podwórze studnię [1]. Budynek ma jedną kondygnację podziemną i jest wyposażony w windę [4]. W planie zagospodarowania przewidziano możliwość nadbudowy do wysokości 39 m [8]. Na ścianie od południa mieściła się nisza lęgowa pustułki [11].

Pięcioprzęsłowa fasada, w późno klasycystycznym kostiumie i pionowym układzie, ozdobiona została między trzecią i szóstą kondygnacją parą wykuszy umiejscowionych na osiach drugiej i czwartej, zwieńczonych trójkątnymi szczytami. Większy szczyt znalazł się na samej górze, w zwieńczeniu budynku. Dwukondygnacyjne przyziemie ozdobiły pasy masywnej rustyki. Na drugim piętrze, u podstawy wspomnianych wykuszy, znalazły się masywne balkony o tralkowych balustradach. Na kolejnym piętrze balkony umiejscowiono na każdej z osi, w wykuszach nadając im kształt łagodnego łuku, na pozostałych osiach formę przyściennych balustrad [1].

Obecnie jest tu siedziba Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża [1]. ZG PCK prowadzi m.in. Biuro Informacji i Poszukiwań czy Ośrodek Upowszechniania Międzynarodowego Prawa Humanitarnego [7], wydaje czasopisma (na IV piętrze mieściła się redakcja miesięcznika PCK Jestem) [9] oraz dysponuje salą konferencyjną o powierzchni 96 m2 wraz z zapleczem kuchennym o powierzchni 16 m2. Salę można podzielić na dwa niezależne pomieszczenia. Pozwala na 90 miejsc siedzących w systemie kinowym oraz 20 składanych stołów konferencyjnych [25].

Ponadto mieści się tu Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych [3] czy Stowarzyszenie Partnerstwo dla Bezpieczeństwa Drogowego [15].

Budynek jest wpisany do rejestru zabytków pod numerem 1628-A z 26.09.1996 [26].

Kamienica bywa mylnie łączona z sąsiednią kamienicą Aleksandra Jabłońskiego-Jasieńczyka i W. Krzymulskiego [13][14].

Obiekty, pomniki, tablice:


Obiekty, pomniki, tablice

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XVIII wiek i wcześniej:


XVIII wiek i wcześniej

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XIX wiek:

Pod koniec XIX wieku znajdowały się tu ogrody.

Kamienica powstała w latach 1913-1914 dla Naftala Szyi Korntajera, jako kamienica czynszowa [1].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Ogrody

[1900] Ogrody (źródło)

Okres międzywojenny:

W 1918 roku nabył ją Grzegorz Weizensang, a w 1919 roku przejęło ją Państwowe Towarzystwo "Skup" [1]. W 1926 roku w kamienicy znajdowała się Polska Agencja Telegraficzna (PAT), z której przesyłano depesze do oddziałów terenowych [22]. 2 maja 1928 roku w mieszkaniu nr 8 została otwarta pracownia z czytelnią materiałów informacyjnych Komisji Kodyfikacyjnej w Warszawie [21]. Między 1930 i 1932 rokiem w budynku mieściło się poselstwo Chile [12]. W kamienicy działały też Polskie Towarzystwo Opieki nad grobami Bohaterów, wypożyczalnia filmów dokumentalnych prowadzona przez K. Stokowską [1] i podobno Biuro Episkopatu Polski [18].

Mieściła się tu również pracownia rzeźbiarska i mieszkanie Ludwiki Nitschowej [1]. W 1937 roku w tej pracowni pozowała Krystyna Krahelska do rzeźby słynnej warszawskiej syrenki [20].

W 1939 roku właścicielem posesji był Skarb Państwa. Mieszkało tu wówczas wielu wysokich urzędników, m.in. wiceprezydent Warszawy Józef Ołpiński, sędzia Sądu Najwyższego Jan Dembiński, prokurator Sądu Najwyższego Stanisław Janczuk, wicedyrektor Głównego Urzędu Statystycznego Wacław Dlouhy, dyrektor gabinetu MSW Roman Hausner, radca MSW Tadeusz Jankowski, wicekomisarz m. st. Warszawy Kazimierz Jurgielewicz, dyrektor Departamentu Karnego Ministerstwa Sprawiedliwości Tadeusz Krychowski, prezes Okręgowej Izby Kontroli Państwa Jan Pietraszewski, dyrektor Departamentu Administracyjnego MSW Stanisław Michalski (Michałowski [10]) [1].

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:

W okresie okupacji znajdowała się tu siedziba placówki rozdzielającej pomoc dla amerykańskiej kolonii w Warszawie, kiedy to raz w miesiącu wszyscy obywatele amerykańscy otrzymywali dużą paczkę żywnościową [2]. W samej kamienicy mieszkali bakteriolog Roman Nitsch (mieszkanie nr 14) [5] oraz ks. Stefan Halicki (wł. Hałko) [19].

Podczas Powstania Warszawskiego przy kamienicy znajdowała się barykada [16]. Po zbombardowaniu Komendy Głównej mieszkania zajęły szyfrantki sztabu [23].

Odbudowa stolicy:

Kamienica nie została zniszczona w czasie II wojny światowej, natomiast tylną oficynę wraz z fragmentem oficyn bocznych rozebrano po wojnie [1]. W 1946 roku pojawiła się możliwość dzierżawy kamienicy od Skarbu Państwa przez Polski Czerwony Krzyż. Wcześniej PCK wynajmował biura w lokalu przy ul. Nowogrodzkiej 49 oraz przy ul. Piusa 24, jednak doskwierał brak magazynów na środki i dary czy garaży na tabor samochodowy [6]. Gmach został wyremontowany przez PCK w 1949 roku [17].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Budynek

[1945] Budynek (źródło)

Czasy PRL-u:


Czasy PRL-u

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Przemiany 1989-2000:


Przemiany 1989-2000

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XXI wiek:


XXI wiek

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Remont elewacji

[2009] Remont elewacji (źródło)

Front kamienicy

[2012] Front kamienicy (źródło)

Balkony

[2018] Balkony (źródło)

Elewacja

[2018] Elewacja (źródło)

Budynek

[2018] Budynek (źródło)

Widok od podwórza

[2021] Widok od podwórza (źródło)

Brama

[2021] Brama (źródło)

Widok od podwórza

[2021] Widok od podwórza (źródło)

Front

[2021] Front (źródło)

Opis przygotowano: 2021-11