Centralny Dom Kościelny i Kaplica KECh


Centralny Dom Kościelny i Kaplica KECh

Działa tu I Zbór Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan (wyznanie powstało na początku XX wieku w Rosji, przez lata PRL-u było połączone w ramach Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego). W kompleksie, w mniejszym, północnym budynku, mieści się kaplica. Chociaż z zewnątrz wygląda niepozornie, wewnątrz warto zwrócić uwagę na zagłębienie, w którym chrzci się dorosłych. Południowy budynek od ul. Zagórnej to pomieszczenia administracyjne, mniejsza kaplica oraz pokoje mieszkalne. Wcześniej teren nie był zagospodarowany, na początku XX wieku znajdowały się tu ogrody.

bibliotekabibliotekakościółkościółzbiorowe zakwaterowaniezbiorowe zakwaterowanie

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Zagórna
  • Rok powstania:  1965-1970
  • Obszar MSI:  Solec
  • Wysokość:   15 m
  • Funkcja:  sakralna
  • Styl:  modernizm
  • Związane osoby: Makowiecki Janusz

Opis urbanistyczny:

I Zbór Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan (KECh) znajduje się przy ul. Zagórnej #10. Tworzą go dwa budynki. W budynku od południa znajduje się główne wejście. Został on wybudowany jako Centralny Dom Kościelny (o kubaturze 6000 m3 [12]). Budynek powstał w stylu modernistycznym, ma cztery kondygnacje oraz podpiwniczenie. Parter jest lekko cofnięty, z przejazdem bramnym po prawej stronie. Na parterze obok wejścia na elewacji umieszczony jest krzyż. Na pierwszym piętrze jest pas okien, a na drugim i trzecim pokoje mieszkalne (po cztery balkony na każdym piętrze). Od podwórza wszystkie kondygnacje mają jedynie okna. W domu znalazły się pomieszczenia biurowe, dwie małe kaplice, mieszkania studentów (początkowo Szkoły Biblijnej) oraz pokoje gościnne. Działają tu wydawnictwa kościelne (pierwotnie redakcja czasopisma Chrześcijanin) i redakcja audycji radiowej Głosu Ewangelii z Warszawy [6].

Budynek jest połączony parterowym przejściem z Centralną Kaplicą, która ma dwa pasy okien i przypomina z zewnątrz budynek warsztatowy (wnętrze jest jednoczęściowe, bez podziału na kondygnacje). Na wschodniej ścianie znajduje się podest z umieszczonym centralnie krzyżem. Ściany po jego obu stronach obłożone są drewnianą boazerią, pod krzyżem znajduje się zamykana niecka baptysterium, a przed nim kazalnica. Na ścianie od wewnętrznego dziedzińca znajduje się balkon, a pod nim korytarz m.in. z niewielką czytelnią. Wnętrze jest dość surowe, wyposażone w dwa rzędy ławek.

Kościół Ewangelicznych Chrześcijan

Kościół Ewangelicznych Chrześcijan w RP (KECh) nawiązuje do nurtów reformacyjnych. Zalicza się do wyznań protestanckich o orientacji baptystycznej [2]. Duży wpływ na jego założenie miał angielski arystokrata i misjonarz Lord Granville Radstock, który wyjechał do Rosji. Z kolei carski pułkownik w stanie spoczynku Wasilij Paszkow otworzył swoje salony dla tych zgromadzeń. Kluczową w rozszerzaniu się ruchu [8] była działalność Iwana Stiepanowicza Prochanowa. Założył on w 1909 roku Wszechrosyjski Związek Ewangelicznych Chrześcijan [2].

W okresie międzywojennym terenem działalności Związku w Polsce były tereny wschodnie oraz Warszawa [2]. Pierwsze nabożeństwa zaczęto organizować w 1908 roku, a w 1909 roku powstał pierwszy polski zbór. Utworzono Związek Ewangelicznych Chrześcijan, który po połączeniu ze Związkiem Zborów Słowiańskich Baptystów jako Związek Słowiańskich Zborów Ewangelicznych Chrześcijan i Baptystów uzyskał w 1927 legalizację [10]. Pierwszą siedzibą w Warszawie było biuro przy ul. Targowej 84. Przełożonym został Ludwik Szenderowski (senior). W niedużej salce organizowano nabożeństwa, następnie przeniesiono się do większej sali przy ul. Targowej 82. Część zboru stanowili Żydzi-chrześcijanie [8]. W 1937 roku przy zborze otwarto międzywyznaniową szkołę biblijną, której siedziba znajdowała się przy ul. Targowej 15 [9]. W 1938 roku siedziba zboru i szkoły została przeniesiona do pałacyku przy ul. Szerokiej 26 [8]. W 1939 roku Związek Słowiańskich Zborów Ewangelicznych (nazwę tę przyjęto po oddzieleniu się Baptystów) oraz połączone z nim w unii Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy Ewangelicznych Chrześcijan liczyły w Polsce 131 zborów, 288 placówek, 935 stacji misyjnych i 27383 członków [2].

W czasie wojny Niemcy pozwolili istnieć Zborowi [8], którym kierował Jan Mańkowski [8].

Po II wojnie światowej Związek Ewangelicznych Chrześcijan został reaktywowany 6 stycznia 1946 roku [2] w mieszkaniu Ludwika Szenderowskiego (juniora) przy ul. Czynszowej, a następnie otwarto kaplicę przy ul. Targowej 71 [8]. Wraz ze Związkiem Wolnych Chrześcijan i Związkiem Stanowczych Chrześcijan utworzył w 1947 roku federację pod nazwą Zjednoczony Kościół Ewangeliczny [2]. Działalnością zboru w tym okresie kierowali Ludwik Szenderowski jr. oraz Franciszek Więckiewicz [9]. Ewangeliczni Chrześcijanie otrzymali lokal przy ul. Poznańskiej 13. W 1950 roku władze komunistyczne, w ramach represji religijnych, zamknęły kaplicę. W 1952 roku przydzielona została wspólna kaplica dla obu zborów przy al. Jerozolimskich 99/37. Do 1953 roku do Związku dołączyli Chrześcijanie Wiary Ewangelicznej oraz Kościół Chrystusowy (początkowo Związek miał charakter federacji, w ramach której każde ugrupowanie zachowało swoją odrębność, w 1953 roku zniesiono odrębności [12]) [8]. Działalnością kierowali wówczas Franciszek Więckiewicz, później wspólnie ze Stanisławem Krakiewiczem [9].

Obiekty, pomniki, tablice:


Obiekty, pomniki, tablice

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XVIII wiek i wcześniej:


XVIII wiek i wcześniej

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XIX wiek:

Na początku XX wieku był tu najprawdopodobniej ogród.

Okres międzywojenny:

Nazwa ulicy jest związana z topografią, gdyż ul. Zagórna przebiegała obok dawnej ul. Górnej. W okresie międzywojennym ul. Górna zmieniła nazwę na ul. Górnośląską, natomiast ul. Zagórna pozostała [5]. Nazwę tę nadano w 1919 roku [11].

W 1935 roku była to posesja o numerze hip. 6873. Kamienice mieszkalne przy parzystej stronie ul. Zagórnej powstawały w latach 30-tych XX wieku. Nie jest pewne czy w ogóle istniała, natomiast jeżeli tak, to kamienica przy ul. Zagórnej 10 musiała zostać zburzona najpóźniej podczas Powstania Warszawskiego [5].

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:


II wojna światowa i Powstanie Warszawskie

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Odbudowa stolicy:

Po wojnie teren w miejscu kamienicy był niezabudowany [5].

W 1957 roku Prezydium Rady ZKE zwróciło się do władz z prośbą o zezwolenie na budowę obiektu sakralnego. Początkowo wskazywano lokalizacje przy ul. Puławskiej 114 oraz przy ul. Waliców 25 (ze względu na brak funduszy przejęli ją baptyści). Ostatecznie przyznano teren przy ul. Zagórnej 10 [12] 25 stycznia 1962 roku [12].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Posesja

[1945] Posesja (źródło)

Czasy PRL-u:

Budowę Centralnego Domu Kościelnego w Warszawie zainicjowała uchwała Rady Kościoła z 17 stycznia 1960 roku. Projekty budynków przygotował architekt Janusz Makowiecki, a wykonanie zostało powierzone Warszawskiemu Przedsiębiorstwu Budowy Elektrowni i Przemysłu „Beton-Stal” [7]. Koszt budowy części administracyjnej wyniósł 3.2 mln zł, a części sakralnej 2.1 mln zł. Od 1963 roku zebrano ponad 4 mln zł, w tym od ofiarodawców zagranicznych 0.83 mln zł. Prace były podzielone na dwa etapy: A (Dom Kościelny) oraz S (Centralna Kaplica). Sprawy administracyjne budowy prowadziła s. Janina Małyszowa (matka architekta). Ze strony Kościoła budowę koordynowali br. Władysław Liszewski, br. Teodor Maksymowicz i br. Paweł Bajeński [6]. We własnym gronie znaleziono specjalistów z zakresu architektury wnętrz czy ogrodnictwa: Mariana Giertlera i inż. Ninę Król [1].

19 czerwca 1965 roku miała miejsce uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego pod budowę Centralnego Domu Kościelnego [7]. 10 grudnia 1967 roku budynek został otwarty. Wiosną 1968 roku rozpoczęto budowę kaplicy. W zamian za uzyskanie zezwolenia na budowę tej kaplicy, Zbór musiał zrzec się kaplicy w al. Jerozolimskich. 20 maja 1968 roku wmurowano kamień węgielny pod budowę kaplicy, a w grudniu osiągnęła ona stan surowy. Ławki, stół oraz kazalnica zostały wykonane w firmie Jana Ciborka ze Swarzędza [1]. Kaplica zaczęła funkcjonować (w stanie surowym) w 1969 roku [5]. 1 maja 1970 roku została poświęcona i udostępniona wiernym [1]. Przełożonym Zboru został Stanisław Krakiewicz [9].

W budynku rezydowało prezydium Kościoła, mieścił się sekretariat, redakcja czasopisma „Chrześcijanin”, wydawnictwo ZKE [12]. Do 1981 roku działało tu studio nagrań w którym realizowano audycję Głos Ewangelii. Nagrania były początkowo wysyłane do Trans Word Radio w Monte Carlo. Po 1989 roku programy Głosu Ewangelii nadawano w kilkunastu stacjach komercyjnych w Polsce (w 1999 roku były to 34 stacje) [4].

Postawa Krakiewicza, daleko idącej uległości względem władz, owocowała niechęcią innych ugrupowań względem Wolnych Chrześcijan. 28 listopada 1981 roku Jan Guńka w imieniu Stanowczych Chrześcijan złożył wniosek o całkowite usamodzielnienie się wszystkich wyznań. Ostatecznie nastąpiło to 22 maja 1987 roku. Ugrupowania Stanowczych Chrześcijan i Chrześcijan Wiary Ewangelicznej postanowiły utworzyć Kościół Zielonoświątkowy, powstały też Kościół Ewangelicznych Chrześcijan i Kościół Chrystusowy [12]. Kościół Ewangelicznych Chrześcijan uzyskał rejestrację 1 lutego 1988 roku [2]. W kaplicy przy ul. Zagórnej jeszcze przez kilka lat zbierali się zarówno Ewangeliczni jaki i Wolni Chrześcijanie [8].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Wmurowanie aktu erekcyjnego

[1965] Wmurowanie aktu erekcyjnego (źródło)

Budowa

[1966] Budowa (źródło)

Budowa

[1966] Budowa (źródło)

Budowa

[1966] Budowa (źródło)

Budowa

[1966] Budowa (źródło)

Dom Kościelny

[1967] Dom Kościelny (źródło)

Wejście

[1968] Wejście (źródło)

Front

[1968] Front (źródło)

Kamień węgielny przy budowie kaplicy

[1968] Kamień węgielny przy budowie kaplicy (źródło)

Budowa kaplicy

[1969] Budowa kaplicy (źródło)

Budowa kaplicy

[1969] Budowa kaplicy (źródło)

Budowa kaplicy

[1969] Budowa kaplicy (źródło)

Sala konferencyjna

[1969] Sala konferencyjna (źródło)

Poświęcenie Kaplicy

[1970] Poświęcenie Kaplicy (źródło)

Poświęcenie Kaplicy

[1970] Poświęcenie Kaplicy (źródło)

Poświęcenie Kaplicy

[1970] Poświęcenie Kaplicy (źródło)

Poświęcenie Kaplicy

[1970] Poświęcenie Kaplicy (źródło)

Kaplica

[1970] Kaplica (źródło)

Budynek kaplicy i Rady Kościoła

[1974] Budynek kaplicy i Rady Kościoła (źródło)

Przemiany 1989-2000:

Po upadku PRL-u w kaplicy przy ul. Zagórnej zbierali się już wyłącznie Ewangeliczni Chrześcijanie [8].

XXI wiek:

Po usamodzielnieniu się nurtu pastorami byli Krzysztof Włodarczyk (do 2009 roku), Jerzy Muranty (do 2014 roku), Sławomir Foks (od 2014 roku) [8]. Obecnie Kościół liczy w Polsce ok. 2000 wiernych, blisko 100 zborów, kaplic i domów modlitw [2].

Między 2014 i 2017 rokiem miał miejsce remont elewacji.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Elewacja

[2016] Elewacja (źródło)

Baptysterium

[2017] Baptysterium (źródło)

Wejście

[2018] Wejście (źródło)

Część tylna sali

[2019] Część tylna sali (źródło)

Wnętrze

[2020] Wnętrze (źródło)

Łącznik

[2020] Łącznik (źródło)

Łącznik

[2020] Łącznik (źródło)

I Zbór Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan

[2020] I Zbór Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan (źródło)

Kaplica z zewnątrz

[2020] Kaplica z zewnątrz (źródło)

Sala modlitwy z góry

[2020] Sala modlitwy z góry (źródło)

Posesja

[2021] Posesja (źródło)

Wnętrze

[2022] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2022] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2022] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2022] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2022] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2022] Wnętrze (źródło)

Baptysterium

[2022] Baptysterium (źródło)

Opis przygotowano: 2022-05