Rezerwat Dęby Młocińskie


Rezerwat Dęby Młocińskie

Znajdujące się tutaj kilkusetletnie dęby - pomniki przyrody - znajdują się jedynie w centrum lasu, natomiast zewnętrzną część porastają dość młode drzewa. Te najstarsze mogą pamiętać czasy zwierzyńca należącego do posesji Bruhla czy późniejszego folwarku Syberia. Ostatnim przedwojennym właścicielem folwarku był generał Łempicki. Podczas Powstania Warszawskiego walczono tu o lotnisko, o czym przypomina pomnik na skraju lasu. Później teren przejęła huta, aż w ostatnich latach przeszedł on na własność miasta, które udostępniło go mieszkańcom.

dostępne całodobowodostępne całodobowolaslasparkparkpomnik przyrodypomnik przyrodypomnikpomniktablica pamięcitablica pamięci

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Anny Jagiellonki, ulica Encyklopedyczna, ulica Michaliny
  • Rok powstania:  2002-2002
  • Obszar MSI:  Młociny
  • Wysokość:   0 m
  • Funkcja:  rekreacyjna
  • Styl:  angielski (krajobrazowy)
  • Związane osoby: Giecewicz (Gieczewicz) Leona, Langner Janusz, Tauber Jan Eberhard, Zug Szymon Bogumił, Łempicki Zygmunt

Opis urbanistyczny:

Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy Dęby Młocińskie (Lasek Dęby Młocińskie, oficjalna nazwa to Park Nowa Warszawa [5], nie należy jednak mylić z Lasem Nowa Warszawa, Lasem Młocińskim czy Parkiem Młocińskim [7]) zajmuje powierzchnię 9.26 ha [2]. Znajduje się tu 80 potężnych dębów mających status pomników przyrody i 400 innych starych drzew [5]. Najstarsze dęby mają 180 lat. Obecnie jest tu zbiorowisko grądu niskiego i boru mieszanego [13], z udziałem dębów szypułkowych i bezszypułkowych, wiązów szypułkowych, kasztanowców pospolitych i grabów pospolitych, z których kilka wytworzyło wyjątkowo efektowne przypory [2]. Jednak w większości las porastający rezerwat jest stosunkowo młody. W 1976 roku drzewa występowały tylko w środkowej części dzisiejszego zagajnika. Resztę zajmowały wówczas pola, które przez 40 lat obrosły samosiejkami [17].

Jest to miejsce występowania licznych ptaków [2], m.in. sójki, grubodzioba, drozda, świstunki, sikory ubogiej, czarnogłówki czy kapturka [14]

W północnej części lasu znajdują się posesje, przy ul. Anny Jagiellonki #21, #25 i #27. Pierwszy z budynków powstał po 1987 roku, pozostałe w 2019 roku.

Obiekty, pomniki, tablice:

W latach 70-tych XX wieku na skraju rezerwatu, naprzeciwko posesji przy ul. Michaliny 10, umieszczono betonową płytę upamiętniającą żołnierzy AK poległych w natarciu 2 sierpnia 1944 roku. W 1994 roku miejsce pamięci zostało uzupełnione o pamiątkowy głaz [4]. 29 września 2015 roku [6] odsłonięto nowy pomnik w formie płyty i obelisku. Widnieje na nim Znak Polski Walczącej oraz napis o treści: Miejsce uświęcone krwią żołnierzy AK Grupy „Kampinos” poległych w boju o lotnisko bielańskie z niemieckim najeźdźcą w dniach 1–2 sierpnia 1944 r. Chwała bohaterom [4]. Były plany przebudowy pomnika, jednak nie zgadzały się na to stowarzyszenia lokalne [5].

W drzewostanie modrzewiowym [13] kilkanaście metrów w głąb lasu znajduje się mogiła [4] pamięci dowódcy 1 Batalionu por. Janusza Langnera ps. "Janusz", który poległ w tym miejscu [6]. Dawniej w mogile spoczywali żołnierze AK, którzy atakowali lotnisko bielańskie. Zwłoki zostały ekshumowane, obecnie mogiła jest symboliczna [3].

XVIII wiek i wcześniej:

Znajdujące się tu dawniej Lasy Młocińskie należały do starosty warszawskiego. Za czasów saskich starostwo stało się własnością Henryka Brühla, który w XVIII wieku założył na rozległych terenach bażantarnię i zwierzyniec [10]. Zapewne można było tu spotkać bażanty, daniele, sarny czy głuszce. Teren Dębów Młocińskich był połączony z dzisiejszym Parkiem Młocińskim, obok którego stoi istniejący do dzisiaj pałac Brühla [14]. Pod koniec XVIII wieku pojawiła się wzmianka w spisie podatkowym, która umieszcza tu tzw. "kąt emfiteutyczny Syberyi w Młocinach". Na ówczesnej „Mappie Młocin” zaznaczono tu willę Jana Eberharda Taubera, kupca pochodzącego z Czech. Rezydencja składała się z głównego budynku mieszkalnego i czterech mniejszych oficyn, których autorstwo przypisywane jest Szymonowi Bogumiłowi Zugowi [18]. Należy jednak zaznaczyć że w tamtych czasach Syberią były określane również tereny na obszarze Lasu Młocińskiego (znajdowała się tam leśna osada o tej nazwie) [7].

XIX wiek:

Na początku XIX wieku Syberia weszła w skład majątku ziemskiego rodziny de Poths. Rezydencję zapewne kilkukrotnie przebudowywano, a z czasem wzniesiono budynki folwarczne. W II połowie XIX wieku, co najmniej do 1874 roku, była to rezydencja generała-lejtnanta Leona Giecewicza (Gieczewicza). Później willę dzierżawiła Klementyna Nepros, właścicielka fabryki kosmetyków Fryderyk Puls. Za jej czasów w 1901 roku Kurjer Warszawski donosił o czterech włamaniach, w efekcie których z wilii wyniesiono prawie wszystko. Po kilku miesiącach ujęto czterech sprawców [18].

Na początku XX wieku właścicielem został Zygmunt Leonard Łempicki, oficer kawalerii, a współwłaścicielem Aleksander Nowiński. Część gruntów folwarku sprzedano pod budowę zaprojektowanego w 1914 roku osiedla Miasto-Ogród Młociny [18]. Łempicki założył tu park, czego świadectwem są pozostałości alei Grabowej i Kasztanowej [11].

Okres międzywojenny:

Do II wojny światowej las nazywano Syberią, podobnie jak pobliski folwark [9]. Przez pewien czas funkcjonowała też nazwa Warszawianka Z [18]. Pierwszy raz określenia Dęby Młocińskie użyto w 1918 roku [9].

Po śmierci Łempickiego w 1932 roku posesję otrzymała w spadku jego żona, Julia Michalina z domu Żaba (zapewne od jej imienia pochodzi ul. Michaliny, nadana w połowie lat 30-tych XX wieku) [18].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Syberja

[1934] Syberja (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:

Było to miejsce najcięższych walk podczas ataku Powstańców 2 sierpnia 1944 roku na sąsiednie Lotnisko Bielany [18]. Pierwszy atak, przeprowadzony 1 sierpnia 1944 o godzinie W, miał charakter wyłącznie symboliczny i nie obejmował zasięgiem tego terenu [4]. W drugim ataku zadaniem trzech kompanii z batalionu „Janusza” (lewe skrzydło natarcia) było opanowanie Lasku Syberia, a następnie kontynuowanie natarcia na południe. Powstańcom udało się zbliżyć się do lasku, gdzie oddziały rozwinęły się w tyralierę, której prawe skrzydło stanowiła kompania szturmowa por. „Czarnego”, centrum kompania por. „Zetesa”, natomiast lewą flankę kompania kpt. „Karasia”. Dwie pierwsze kompanie nacierały bezpośrednio na „Syberię”, podczas gdy lewoskrzydłowy oddział postępował zachodnim skrajem Młocin. W lesie wywiązała się zażarta walka, w której walczono o każdy metr [4]. Niemcy, zabarykadowali się w willi i sąsiednich zabudowaniach i zacięcie bronili dostępu [18]. Szczególnie zacięty bój toczył się o zabudowania folwarku. Powstańcy zdołali niemal całkowicie wybić załogę dworku, a przeciwnik zdołał utrzymać się jedynie w piwnicach [4]. Z uwagi, że nacierającym skończyła się amunicja, lasek wypełniał się wołaniami wielu rannych [18], a od szosy modlińskiej nadjechały dwa niemieckie czołgi, które ostrzelały znajdującą się na odkrytym terenie 3 kompanię [4], zarządzono odwrót do Puszczy Kampinoskiej [18]. Polegli tu m.in. por. „Janusz”, kpt. „Karaś” i sierż. Tomasz Miazga ps. „Młot”, a poważnie ranny został por. „Czarny” [4].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Plan II natarcia na lotnisko

[1944] Plan II natarcia na lotnisko (źródło)

Odbudowa stolicy:

W 1945 roku zmarła Julia Łempicka i posesja przeszła w ręce trzech bratanic jej męża. W willi, zgodnie z powojenną praktyką, urządzono mieszkania kwaterunkowe. W latach 50-tych XX wieku zajmowało je kilka rodzin, m.in. państwo Królowie, Rydlowie i Jędrzejewscy. Był to wówczas okazały, drewniany budynek z wieżyczką. Z dwóch stron posiadał wejścia i tarasy z kamiennymi, półokrągłymi schodami. Na podwórzu stał zegar słoneczny, nieco dalej głęboka studnia. W pobliżu znajdowały się budynki gospodarcze, posiadające również izby mieszkalne. Okoliczny park był lubianym przez dzieci miejscem zabaw [18].

W niedługim czasie część lasu wchłonęła Huta Warszawa, a w drugiej połowie lat 60-tych XX wieku willę rozebrano. W niewielkim zagajniku przetrwały rozłożyste dęby [18]. Pozostała część nie była jeszcze zadrzewiona. Na terenie od strony huty znajdował się budynek stacji kolejowej Huty Warszawa.

Czasy PRL-u:


Czasy PRL-u

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Dęby Młocińskie

[1982] Dęby Młocińskie (źródło)

Przemiany 1989-2000:


Przemiany 1989-2000

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XXI wiek:

W 2001 roku gmina Bielany planowała utworzyć tu rezerwat, lecz 4 czerwca 2001 roku projekt ten zaskarżył ówczesny właściciel terenu, Huta Lucchini [16]. Ostatecznie rozporządzeniem z 1 lipca 2002 roku powstał Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Dęby Młocińskie”, którego celem jest zachowanie fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego, w szczególności drzewostanu z udziałem pomnikowych rozmiarów dębów szypułkowych oraz stanowisk turzycy drżączkowatej, a także znajdującego się tu miejsca pamięci z czasów II wojny światowej [10].

W 2005 roku huta przeszła na własność spółki ArcelorMittal [10]. Między 2008 i 2010 rokiem zniknął dom mieszkalny koło bocznicy prowadzącej na teren huty, a w 2011 roku zlikwidowano samą bocznicę. Ponieważ lasek był traktowany jako nielegalne wysypisko śmieci, pojawiły się tabliczki informujące, ze to teren prywatny [5].

Huta wystąpiła z propozycją do miasta, że odstąpi go w zamian za inny teren [5] i 14 grudnia 2018 roku zostało sprzedane miastu [10] prawo do użytkowania wieczystego [9] za 1.7 mln złotych [15]. Wykonano niezbędne czynności porządkowe polegające na usunięciu ogrodzenia, uprzątnięciu terenu oraz cięcia pielęgnacyjne. Ostatecznie lasek został trafił pod opiekę Lasów Miejskich i został udostępniony mieszkańcom [12].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Dęby Młocińskie

[2005] Dęby Młocińskie (źródło)

Miejsce pamięci

[2007] Miejsce pamięci (źródło)

Dęby Młocińskie

[2010] Dęby Młocińskie (źródło)

Dęby Młocińskie

[2012] Dęby Młocińskie (źródło)

Dęby Młocińskie

[2012] Dęby Młocińskie (źródło)

Dęby Młocińskie

[2012] Dęby Młocińskie (źródło)

Dęby Młocińskie

[2012] Dęby Młocińskie (źródło)

Dęby Młocińskie

[2012] Dęby Młocińskie (źródło)

Dęby Młocińskie

[2014] Dęby Młocińskie (źródło)

Miejsce pamięci

[2014] Miejsce pamięci (źródło)

Stary głaz w miejscu pamięci

[2015] Stary głaz w miejscu pamięci (źródło)

Symboliczna mogiła

[2015] Symboliczna mogiła (źródło)

Miejsce pamięci

[2015] Miejsce pamięci (źródło)

Dęby Młocińskie

[2016] Dęby Młocińskie (źródło)

Rezerwat

[2017] Rezerwat (źródło)

Rezerwat

[2017] Rezerwat (źródło)

Rezerwat

[2017] Rezerwat (źródło)

Miejsce pamięci

[2018] Miejsce pamięci (źródło)

Miejsce pamięci

[2018] Miejsce pamięci (źródło)

Głaz

[2018] Głaz (źródło)

Mogiła

[2018] Mogiła (źródło)

Mogiła

[2018] Mogiła (źródło)

Mogiła

[2018] Mogiła (źródło)

Pomnik upamiętniający żołnierzy Grupy Kampinos

[2018] Pomnik upamiętniający żołnierzy Grupy Kampinos (źródło)

Obszar rezerwatu

[2018] Obszar rezerwatu (źródło)

Dęby Młocińskie

[2019] Dęby Młocińskie (źródło)

Słupek geodezyjny obok dawnej bocznicy

[2020] Słupek geodezyjny obok dawnej bocznicy (źródło)

Opis przygotowano: 2021-01