WOSiR Solec


WOSiR Solec

Ośrodek Sportu i Rekreacji na Solcu oferuje przede wszystkim możliwość gry na kortach tenisowych i w wielofunkcyjnej hali sportowej. Jest też siłownia i sauna. Kompleks powstał w latach 70-tych XX wieku na terenach parkowych, które opustoszały, gdy przedwojenna zabudowa została zniszczona. Działała tu wówczas m.in. Fabryka Braci Horn. Natomiast w XVIII wieku znajdował się tu pałac Kazimierza Poniatowskiego "na Solcu" oraz pierwszy w Warszawie ogród w modnym wówczas stylu krajobrazowym.

boiskoboiskokawiarniakawiarniakort tenisowykort tenisowyplac zabawplac zabaw

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Ludna, ulica Solec
  • Rok powstania:  1973-1973
  • Obszar MSI:  Solec
  • Wysokość:   7 m
  • Funkcja:  sportowa
  • Styl:  modernizm
  • Związane osoby: Horn Gustaw, Horn Maksymilian, Poniatowski Kazimierz, Rogóyski Bronisław, Rupiewicz Ignacy, Sapieha Aleksander, Zug Szymon Bogumił

Opis urbanistyczny:

Warszawski Ośrodek Sportu i Rekreacji Solec (ul. Solec #71) to kompleks sportowy, który tworzy budynek z halą sportową oraz korty tenisowe [1]. Jest tu siedem kortów o nawierzchni ceglanej ze sztucznym oświetleniem: dwa w całorocznej hali pod tzw. balonem (nr 3, 4), dwa przykrywane balonem w sezonie zimowym (od października do kwietnia [1], nr 1, 2) oraz trzy korty otwarte (nr 5, 6, 7) [6]. Na ścianach są twarde płyty pilśniowe, co sprawia, że piłka odbija się szybko [5]. Korty zimą ogrzewane, oświetlone, z nawierzchnią z mączki ceglanej lub sztucznej mączki. Jest tu również boisko zewnętrzne do koszykówki [7].

Halę sportową tworzą pełnowymiarowe boiska do gier zespołowych i badmintona, sala do zajęć fitness i gimnastyki, sala do tenisa stołowego, siłownia, dwie sale do squasha, sauna, tory do gry w bocce, ścianka tenisowa, sklep sportowy i serwis oraz kawiarnia [7]. Zaplecze tworzą szatnie z prysznicami [6], w części do squasha jest jedna mała przebieralnia, wspólna dla pań i panów [5]. Dostępny jest też plac zabaw dla dzieci, solarium i gabinet masażu [7]. Przed kompleksem jest parking na 30 samochodów [6].

Obiekty, pomniki, tablice:


Obiekty, pomniki, tablice

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XVIII wiek i wcześniej:

Ul. Solec powstała w XII wieku, łącząc Stare Miasto z przystanią i składami soli nad Wisłą. Wokół drogi zbudowano wieś Solec. Droga była często zalewana przez Wisłę [2]. W 1409 roku wieś została przeniesiona w inne miejsce w związku ze zmianą koryta Wisły [24], gdyż nurt oderwał część Solca, tworząc Kępę Solecką (późniejsza Saska Kępa) i najprawdopodobniej zatapiając część zabudowy. Wieś jednak się rozwijała, przekształcając powoli w miasteczko [25]. W 1493 roku cała wieś została zniszczona [2].

Po zniszczeniach szwedzkich w 1656 roku na Solcu pozostały 24 domy. Przy ulicy ciągnęły się liczne ogrody. Posesje powstałe z parcelacji ról były rozległe i miały przeważnie kształt wydłużony, z obszernymi podwórzami [24]. W 1675 roku Solec otrzymał prawa miejskie i stał się jurydyką, która w 1784 roku miała 164 posesje i 11 ulic: Solec, Czerniakowską, Okrąg, Smolną, Rozbrat, Górną, Naprawę, Przypust, Szarą, Karpia i Mączną [16]. Mieszkali tu rzemieślnicy, handlarze, ludzie pracujący w transporcie rzecznym i szlachta [25].

Ul. Ludna powstała pod koniec XVIII wieku wzdłuż wąwozu rzeczki, łączącej ul. Książęcą z ul. Solec. W 1732 roku biegła wzdłuż ogrodów architekta Jaucha [4]. Od 1740 roku przy ul. Ludnej znajdował się ogród warzywniczo-owocowy z browarem, piekarnią, kuźnią i zabudowaniami gospodarczymi, zwany Ekonomią Saską. Nazwa Ludna, nadana urzędowo w 1770 roku, była ironiczna, bowiem ulica była wtedy pusta i prawie niezamieszkana [21]. W 1768 roku na terenie dzisiejszego kompleksu sportowego znajdowały się sady lub pola oraz niewielki dwór.

Pałac Poniatowskiego na Solcu

W 1771 roku Kazimierz Poniatowski przekształcił odziedziczony dwór (hip. 2915 [8]) w podmiejską willę według projektu Szymona Bogumiła Zuga. Jednak wkrótce po modernizacji willa okazała się być dla właściciela niewystarczającą. Około 1774 roku Poniatowski powiększył rezydencję przeszło dwukrotnie i korzystając z usług Zuga założył obok niej park krajobrazowy. Rezydencję użytkował przez 11 lat, po czym uznał, że niszczona wylewami Wisły nie odpowiada jego potrzebom funkcjonalnym i wymogom estetycznym, nie jest dostatecznie modną i osobliwą. W 1776 roku rozpoczął budowę [12] rezydencji na „Książęcem“, a następnie na „Górze“ [8]. Posiadłość na Solcu wystawił na sprzedaż w 1782 roku [12], którą w 1783 roku posesję kupił Aleksander Sapieha [2]. Po śmierci Sapiehy ogród często zmieniał właścicieli i używany był między innymi na składy [8]. Korpus pałacu zburzono w XIX wieku, skrzydła istniały co najmniej do 1874 roku [2].

Kształt posesji uwarunkowany był istniejącym tu kiedyś podziałem na role. Składały się na niego dwa prostokąty: mniejszy (375 x 60 łokci warszawskich), zajęty przez zespół budynków pałacowych i ogród użytkowy oraz większy w narożu Ludnej i Solca (530 x 130 łokci warszawskich) na którym mieścił się park krajobrazowy [8].

Pałac składał się z belwederku na rzucie kwadratowym, stojącego przy ul. Solec oraz dwóch obszernych oficyn (skrzydeł) biegnących w głąb i ograniczających wewnętrzny dziedziniec, dostępny od ulicy poprzez dwie bramy [8]. Elewacje zaprojektowano w stylu późnobarokowo-klasycystycznym o surowych formach [12]. Skrzydło prawe, jednotraktowe, zawierało pomieszczenia gospodarcze, mieszkania służbowe i cieplarnie wysokie na dwie kondygnacje. W skrzydle prawym oraz w dostawionym wzdłuż niego od strony ogrodu drugim trakcie znajdowały się pokoje reprezentacyjne, wśród nich: dwukondygnacyjna sala balowa z galerią, ptaszarnia i łaźnia imitująca pomieszczenia podziemne, bogato ozdobiona stiukami i malowidłami. Do tego skrzydła przylegał budynek leżący wzdłuż ul. Solec, w którym poza pomieszczeniami gospodarczymi mieściła się powiązana z oborą pijalnia, a na pierwszym piętrze dwa okrągłe salony dostępne tylko od strony ogrodu. Były one oświetlone z góry. Zdobiące je malowidła wyszły prawdopodobnie spod pędzla Antoniego Smuglewicza. Wnętrze obfitowało w szereg cennych dzieł malarskich (m.in. „Odczytanie wyroku“ Rembrandta, „Dawid z głową Goliata“ Guercina, „Nawiedzenie św Antoniego“ Teniersa zakupione podobno od Triebla za 1000 dukatów, liczne pejzaże holenderskie). Dziedziniec pałacowy między belwederkiem i dwoma skrzydłami zamknięty był z czwartej strony fontanną i małym ogródkiem spacerowym. Za nim znajdował się ogród użytkowy rozplanowany symetrycznie [8]. Dzięki temu rezydencja miała kompozycję osiową i symetryczną z czytelnie wprowadzoną hierarchizacją przestrzeni od bramy, do użytkowego ogrodu. Dominantą był tu belweder [12].

Przy pałacu założony został pierwszy w Warszawie park angielski (krajobrazowy) [24], jeden z pierwszych w Polsce [12] ze starannie dobranym wyposażeniem, wzorowanym na ówczesnych modnych założeniach i z dodatkowymi pawilonami, o dekoracji zadziwiającej różnorodnością, i kontrastowaniem funkcji z formą [12]. Park reprezentował wczesną fazę stylu. Znaczną jego część zajmowała duża, prostokątna sadzawka, sztucznie wykopana. Elewacja ogrodowa budynku mieszczącego okrągłe salony, ukształtowana była jako ruina. Wzdłuż niej, a jednocześnie nad brzegiem sadzawki, ustawiono klasyczną kolumnadę w postaci ruiny. Załamywała się ona pod kątem prostym wzdłuż drugiego brzegu sadzawki i przysłaniała jednocześnie części gospodarcze. W jednym z narożników sadzawki umieszczono drewniany „klekoczący“ młyn, bez znaczenia użytkowego. Między sadzawką i dalszą częścią ogrodu usypane zostało wzgórze, dość regularnie ukształtowane tarasami i obsadzone winoroślą. Ogród poprzecinano ścieżkami wijącymi się w różnych kierunkach i strumykiem z wysepką. Układ zadrzewienia był dość rozproszony, gęściej grupowano tylko partie osłaniające ogrodzenie. Ustawiono tu kilka chatek krytych słomą w typie chaty sentymentalnej z wnętrzami ozdabianymi stiukami, tapetami i płaskorzeźbami pseudochińskimi, kaflami fajansowymi. Na końcu ogrodu usytuowany był teatr, na zewnątrz w postaci świątyni gotyckiej, w wewnątrz z widownią wznoszącą się stopniami. Wzdłuż parku, na granicy z ogrodem użytkowym, ustawiono kilka samodzielnych budynków: m.in. ananasarnie, figarnie [8].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Projekt pałacu

[1772] Projekt pałacu (źródło)

Pałac na Solcu

[1772] Pałac na Solcu (źródło)

Pawilon z kolumnadą

[1774] Pawilon z kolumnadą (źródło)

Pałac Kazimierza Poniatowskiego

[1775] Pałac Kazimierza Poniatowskiego (źródło)

Pałac księcia Kazimierza Poniatowskiego

[1780] Pałac księcia Kazimierza Poniatowskiego (źródło)

Ogród ks. Kazimierza Poniatowskiego

[1781] Ogród ks. Kazimierza Poniatowskiego (źródło)

XIX wiek:

Po zburzeniu pałacu w XIX wieku teren został rozparcelowany pod zabudowę [8]. W 1813 roku ul. Ludna została zniszczona przez katastrofalną powódź. Później na terenie rozparcelowanego ogrodu wybudowano kamienice czynszowe [21] i zakłady przemysłowe.

Fabryka Braci Horn

W miejscu dzisiejszych kortów tenisowych, przy ul. Ludnej #6/8, funkcjonowała fabryka wyrobów budowlanych [3] Biuro Architektoniczno-Budowlane Rogóyski (Bronisław), Bracia Horn (Maksymilian i Gustaw), Rupiewicz (Ignacy), powstała w 1903 roku [19]. Był to potężny budynek [17]. W fabryce zatrudniano od 500 do 1500 robotników [19]. Fabryka kilkukrotnie płonęła m.in. w 1904 i 1939 roku [3]. W 1914 roku Rogóyski odszedł ze spółki i zakład przekształcono w Biuro Techniczno-Budowlane Bracia Horn i Rupiewicz [19].

Pod tym adresem mieściła się też w 1912 roku Fabryka Parowa Stolarsko-Ciesielska [17], a w 1939 roku Fabryka Chemiczna Słońce [20].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Rozmieszczenie ogrodów Poniatowskiego

[1852] Rozmieszczenie ogrodów Poniatowskiego (źródło)

Fabryka wyrobów budowlanych braci Horn

[1904] Fabryka wyrobów budowlanych braci Horn (źródło)

Solec 71

[1917] Solec 71 (źródło)

Okres międzywojenny:

W okresie międzywojennym znajdowały się tu zabudowania o adresach ul. Ludna #6, #8 oraz ul. Solec #69 i #71.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Solec 71

[1932] Solec 71 (źródło)

Zabudowa

[1935] Zabudowa (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:


II wojna światowa i Powstanie Warszawskie

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Fabryka wyrobów budowlanych braci Horn

[1939] Fabryka wyrobów budowlanych braci Horn (źródło)

Solec 71

[1940] Solec 71 (źródło)

Odbudowa stolicy:

Po wyburzeniu ruin przedwojennych kamienic i zakładów aż do 1973 roku był to zalesiony teren Centralnego Parku Kultury.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Zabudowa

[1945] Zabudowa (źródło)

Panorama Solca

[1946] Panorama Solca (źródło)

Czasy PRL-u:

Budowa ośrodka rekreacyjno-sportowego rozpoczęła się w 1973 roku. Prace wykonało Miejskie Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane nr 1. Początkowo wykonano remont pawiloniku, w którym została urządzona kawiarnia i sauna oraz rozpoczęto budowę fundamentów pod halę sportową [26].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

WOSiR Solec

[1976] WOSiR Solec (źródło)

Korty

[1987] Korty (źródło)

Przemiany 1989-2000:


Przemiany 1989-2000

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XXI wiek:

W 2012 roku miało miejsce zadaszenie kortu tenisowego [11].

Jesienią 2019 roku wykonano modernizację kortów. Nastąpiła wymiana nawierzchni na sztuczną mączkę na kortach nr 3 i 4, renowacja konstrukcji (ożebrowania o konstrukcji z drewna klejonego [10]) hali całorocznej i częściowa wymiana powłoki oraz montaż nowej hali pneumatycznej nad kortami nr 1 i 2 [9].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Korty

[2005] Korty (źródło)

Korty sportowe

[2016] Korty sportowe (źródło)

Korty sportowe

[2016] Korty sportowe (źródło)

Korty 1 i 2

[2019] Korty 1 i 2 (źródło)

Korty 3 i 4

[2019] Korty 3 i 4 (źródło)

Korty 5-9

[2019] Korty 5-9 (źródło)

teren ośrodka

[2019] teren ośrodka (źródło)

Ośrodek Solec

[2019] Ośrodek Solec (źródło)

Ośrodek Solec

[2019] Ośrodek Solec (źródło)

Ośrodek Solec

[2019] Ośrodek Solec (źródło)

Ośrodek Solec

[2019] Ośrodek Solec (źródło)

Ośrodek Solec

[2019] Ośrodek Solec (źródło)

Ośrodek Solec

[2019] Ośrodek Solec (źródło)

Ośrodek Solec

[2019] Ośrodek Solec (źródło)

Ośrodek Solec

[2019] Ośrodek Solec (źródło)

Ośrodek Solec

[2019] Ośrodek Solec (źródło)

Korty

[2019] Korty (źródło)

Wejście

[2019] Wejście (źródło)

Wejście

[2019] Wejście (źródło)

Opis przygotowano: 2020-04