Kościół Matki Bożej Zwycięskiej (ul. Grochowska #365 róg Lubelska #2/4) wzniesiono według projektu Konstantego Jakimowicza w stylu modernistycznym z elementami architektury romańskiej jako wotum za zwycięstwo w Bitwie Warszawskiej 1920 roku [5]. Jest to konkatedra diecezji warszawsko-praskiej oraz siedziba parafii Bożego Ciała [6].

Fasada i bryła

Świątynia ma układ bazylikowy. Posiada trójdzielną fasadę, której wyższa część środkowa jest dodatkowo ryzalitowana i ozdobiona strunowym laskowaniem, tworzącym formę krzyża łacińskiego. Ponad krzyżem widnieje herb papieża Piusa XI, który w momencie budowy był nuncjuszem apostolskim w Polsce. Elewacje boczne zostały ozdobione wysokimi, boniowanymi cokołami, ponad którymi umieszczono wysokie, zamknięte łukiem okna [5]. W okresie powojennym zamurowano arkadowe krużganki na tyłach prezbiterium (zniszczone w czasie działań wojennych 1939-1944 [16]), tworząc płyciny, w których znajdują się obecnie otwory okienne [12]. Budowla nigdy nie została ukończona w zamierzonej formie [5]. Projekt przewidywał wzniesienie arkadowych krużganków oraz wysokiej na 50 metrów dzwonnicy, którą architekt przewidział po wschodniej stronie prezbiterium. Zrezygnowano także z ozdobienia fasady mozaikowym tryptykiem przedstawiającym sceny bitwy pod Radzyminem. Zamiast niego powstała płycina wypełniona przenikającymi się motywami krzyża oraz hostii (rozety). Kościół ma konstrukcję żelbetową [12]. Po odnowieniu fasada jest koloru kremowego [10].

Na fasadzie kościoła wewnątrz i na zewnątrz umieszczono wiele tablic pamiątkowych, upamiętniające pochowanych na cmentarzu, dwie wolne elekcje na terenie wsi Kamion oraz Romana Dmowskiego. Wśród nich znajduje się tablica z płaskorzeźbą przedstawiającą gen. broni Tadeusza Jordan-Rozwadowskiego [5] i epitafium Jaroszyńskiego, oficera z 1873 roku [16]. Tablica Tadeusza Jordan-Rozwadowskiego jest jedynym jego upamiętnieniem w Polsce. Napis na niej brzmi: „Dowódca obrony Lwowa 1918-1919, szef Sztabu Generalnego i twórca zwycięstwa oręża polskiego w 1920r., aresztowany po zamachu majowym w 1926 r. wieziony przez rok bez aktu oskarżenia w Wilnie, gdzie odebrano mu zdrowie.” [32].

Wnętrze

Wewnątrz znajdują się dzieła Józefa Trenarowskiego, który wykonał drewniane ołtarze zamykające nawy boczne i ambonę. Połączył tu ludowość i narodowość z geometrią, eklektycznie nawiązując do nurtu Polskiej Sztuki Dekoracyjnej [10]. Ławki projektował Stanisław Gałązowski [16].

Warto się przyjrzeć figurze błogosławiącego Chrystusa (w nawie bocznej) oraz figurze św. Antoniego. W nawie bocznej znajduje się także kaplica [10] Matki Bożej Częstochowskiej [16] z obrazem Matki Boskiej Berdyczowskiej. Według tradycji ten XVIII-wieczny obraz należał do przywódcy duchowego konfederatów barskich, księdza Marka Karmelity [10]. Z prawej strony wejścia do kaplicy wmurowany jest kamień węgielny [16].

We wnętrzu kościoła znajdują się zabytkowe obrazy: XVII-wieczny obraz szkoły polskiej, przedstawiający świętego Kazimierza [5], ofiarowany przez małżeństwo Nałęcz-Cichockich tryptyk Jana Styki przedstawiający śmierć, złożenie do grobu i zmartwychwstanie Chrystusa [16], renesansowy tryptyk szkoły włoskiej z 1492 roku podarowany przez rodzinę Lubomirskich w 1933 roku, przedstawiający zasiadającą na tronie Madonnę z Dzieciątkiem adorowaną przez Świętą Katarzynę ze Sieny, a ze skrzydeł bocznych przez Świętego Wincentego z Ferrary oraz Świętego Ambrożego [5]. Tryptyk ten jest najstarszym obrazem w kościele [10], został namalowany farbą olejną na desce i pochodzi z Mediolanu [3]. Są również obrazy Serca Jezusowego i świętego Antoniego malowane przez Bronisława Wiśniewskiego [16].

W kruchcie kościoła znajdują się tablice memoratywne proboszczów: ks. Franciszka Gancarka, oraz ks. Eugeniusza Dąbrowskiego. Znajduje się tu również tablica poświęcona poległym podczas II wojny światowej mieszkańcom Kamionka [16].

Ołtarz główny

W 1935 roku Bronisław Wiśniewski namalował do wielkiego ołtarza tryptyk [7] przedstawiający Matkę Boską Zwycięską na polu bitwy w okolicy Radzymina [25]. Na skrzydłach bocznych umieścił postaci historyczne sierpnia 1920 roku: w lewym wizerunki św. Andrzeja Boboli i św. Stanisława Kostki [7], którzy w obliczu widocznej na obrazie zbliżającej się nawały nieprzyjacielskiej proszą Maryję o pomoc [16] oraz w prawym ks. Ignacego Skorupkę (w scenie śmierci z krzyżem w ręku [10]) i abpa Achille Rattiego (późniejszego papieża Piusa XI) [7], dziękujący Maryi za opiekę nad orężem polskim na tle wizji zwycięstwa wojska polskiego pod Radzyminem [16]. W centralnej części tryptyku Matka Boża trzyma Dzieciątko Jezus na lewej ręce, w prawej gałązkę oliwną. Fundatorami tryptyku byli Julianna i Wiktor Nałęcz-Cichoccy [7].

W okresie PRL-u władze, potraktowały tryptyk z ołtarza jako wroga publicznego. Przez wiele lat te części tryptyku, które ukazują postaci związane z wojną 1920 roku musiały być zakryte. Od modlących się oddzielały je drewniane deski [10].

Organy

Liturgię uświetniają organy elektryczne [9]. Organy zbudował Wacław Biernacki w latach 1935-1937. Instrument został wyremontowany przez Józefa Pacewicza w 1965 roku. Kolejny remont przeprowadzono w latach 90-tych XX wieku, lecz z nieznanych przyczyn nie został dokończony. Instrument jest zaatakowany przez drewnojady, a w miechu znajdują się dziurki wyraźnie przepuszczające powietrze. Zachowane jest urządzenie do wprawiająca w ruch miechów (kalikowania). Dwie klawiatury oraz pedały. Skala manuałów wynosi C-a3, a pedału C-f1 (23 głosy). Traktury gry i rejestrów pneumatyczne [24].

Na murze cmentarza od strony Jeziora Kamionkowskiego umieszczono w latach 1972-1975 stacje Drogi Krzyżowej, dzieło Krzysztofa i Juliana Heniszów. W latach osiemdziesiątych na cmentarzu wzniesiono grotę MB z Lourdes i pomnik pogrzebanych na Kamionku [9]. Jest również dzwonnica i pomnik katyński. Na zachodzie znajduje się plebania, zbudowana wraz z kościołem [25], a na wschodzie Dom Sióstr Szarytek.

Cmentarz

Cmentarz Kamionkowski to jedna z najstarszych nekropolii w Polsce [1]. Jest też najstarszą istniejącą nekropolią Wielkiej Warszawy [18], według niektórych najstarszym zabytkiem Warszawy i jedynym warszawskim dawnym cmentarzem przykościelnym, który ocalał [3], a które funkcjonowały w Warszawie od czasów średniowiecza [1].

Do dziś przetrwało 46 skromnych nagrobków [15] z piaskowca [1], które tworzą lapidarium. Dominują pomniki z lat 1851-1886, najmłodszy wystawiono w 1895 roku [15], a najstarszy w 1827 roku [1]. Jednak otoczenie kościoła kryje szczątki ludzkie z kilku setek lat [15]. Spoczywają tu uczestnicy walk ze Szwedami (1656), powstańcy kościuszkowscy i pomordowani w tzw. Rzezi Pragi (1794) [3], uczestnicy Bitwy pod Grochowem (1809) [1], uczestnicy bitwy pod Olszynką Grochowską (1831) [3]. Jako ostatnie na cmentarzu pojawiły się nagrobki żołnierzy rosyjskich wyznania muzułmańskiego poległych w czasie I wojny światowej [29].

Pierwotnie mogiły z okresu powstania kościuszkowskiego otrzymały drewniane krzyże. Około 1796 roku na grobie gen Jasińskiego położono kwadratowy kamień z wyrytym napisem autorstwa Rajmunda Korsaka: „Jakubowi Jasińskiemu poległemu dnia 4 listopada 1794 r. Niebo twym grobem, napis wieków podziwienie. Rodacy, schylcie czoło na jego wspomnienie". Po Powstaniu Listopadowym w 1831 roku wszystkie mogiły powstańcze zostały zniszczone, a krzyże z kamienną płytą z mogiły gen Jasińskiego zostały usunięte [32]. Dzisiaj można zobaczyć symboliczny grób generałów Tadeusza Korsaka i Jakuba Jasińskiego [4] po prawej stronie cmentarza [3] z epitafium o treści będącej cytatem z Pana Tadeusza: „Jasiński, młodzian piękny i posępny, obok Korsak, towarzysz jego nieodstępny. Stoją na szańcach Pragi...” [31]. Na jednym z boków płyty nagrobnej widnieje płytka informująca o odrestaurowaniu w 2000 roku przez Tadeusza Boguckiego [32].

Tablica poświęcona poległym w bitwie ze Szwedami przyozdobiona jest wizerunkiem Matki Boskiej i szyszakiem husarskim. Epitafium brzmi „Bogurodzica..... Pamięci poległych w bitwie o Warszawę ze Szwedami rp 1656 którzy tu spoczywają w panu” . Tablica poświęcona powstańcom listopadowym przyozdobiona jest wizerunkiem orła powstańczego. Epitafium brzmi „Warszawa jedna twojej mocy się urąga podnosi na cię rękę i koronę ściąga. A. Mickiewicz Reduta Ordona. Żołnierzom powstania listopadowego 1830 – 1831r na tym cmentarzu złożonym” [32].

Podczas budowy świątyni w dwudziestoleciu międzywojennym przeniesiono zachowane pomniki pod mur cmentarny, gdzie niszczały do 1970 roku, kiedy ustawiono je z powrotem na terenie dawnego cmentarza [15]. Inna wersja mówi, że znajdujące się na cmentarzu stare płyty nagrobne zostały w 1970 roku odkopane, gdyż wcześniej zakrywały je zwały ziemi. Renowacja cmentarza nigdy nie została ukończona, więc pod powierzchnią znajdują się zapewne kolejne nagrobki [1].

Cmentarz powstał w XIII wieku koło drewnianego kościółka [15] św. Stanisława Biskupa [1]. W XVII wieku istniał wokół wał ziemny i drewniany płot, lecz kolejne wojny przyczyniły się do dewastacji cmentarza [15]. Po przeniesieniu parafii do Skaryszewa w 1681 roku cmentarz był nieużywany [1]. Ponownie stał się miejscem pochówków w 1807 roku, kiedy kościół i cmentarz na Skaryszewie zostały zlikwidowane w związku z budową umocnień napoleońskich. W 1850 roku nekropolia została uporządkowana. Wyznaczono ścieżki, posadzono drzewa i wystawiono murowane ogrodzenie. W owym czasie cmentarz posiadał zapas przestrzeni, było na nim kilkadziesiąt pomników kamiennych i wystawnych murowanych grobów. Mimo tego, podobnie jak cała okolica, miał wiejski charakter [15]. Po oddaniu do użytku w 1884 roku cmentarza na Bródnie [1] został zamknięty 14 czerwca 1887 roku. Zajmował wówczas obszar 1.42 ha. Mimo tego zmarłych chowano jeszcze do początku XX wieku, gdyż właściciele grobów murowanych (ok. 30 rodzin) nadal mogli grzebać tu swoich zmarłych. Szczególnie zadbane wówczas groby należały do rodzin Geber, Morantowicz czy Sowińskich [15].

Dzwonnica

Drewniana dwukondygnacyjna dzwonnica została wzniesiona jako niezależny obiekt w 1817 roku. W jej wnętrzu znajdują się dwa (trzy [9]) dzwony, z których starszy powstał w 1722 roku [21]. Znajduje się na nim wizerunek M. B. Ostrobramskiej i napis: Ten dzwon robiony staraniem Met Zenichowskiego 1722 A [16]. Od 1979 roku dzwonnica wraz z kościołem i cmentarzem jest w rejestrze zabytków, gdyż jest najstarszym zachowanym obiektem drewnianym na terenie Pragi. Od wielu lat jest wyłączona z użytkowania [27].

Obelisk

Obelisk ustawiono na placu przed kościołem 8 grudnia 1981 roku. Powstał z inicjatywy parafian oraz proboszcza Kraszewskiego według projektu Lecha Dunina [23]. Upamiętnia wszystkich spoczywających na cmentarzu kamionkowskim [16]. Znajduje się na nim tekst: "Miejsce na którym stoisz ziemią świętą jest. wj. 3,5. Pamięci poległych i zmarłych na tym cmentarzu kamionkowskim od 1000 lat pogrzebanych: Polaków, Szwedów, Rosjan, Niemców, Żydów, Francuzów, Litwinów, Kozaków, Tatarów i innych. Pomnik ten ufundował ksiądz proboszcz biskup Zbigniew Józef Kraszewski i parafianie tutejsi A.D. 1981” [23].

Na pomniku znajduje się tablica umieszczona w 1990 roku, która upamiętnia ostatnią mszę świętą, jaką odprawił w 1920 roku Ignacy Skorupka [32].

Pomnik katyński

Autorami monumentu upamiętniającego ofiary zbrodni katyńskiej zamordowane wiosną 1940 roku przez NKWD, którego głównym elementem jest granitowy krzyż (4 metry [28]), są artyści rzeźbiarze Adam Myjak i Janusz Pastwa. Na pomniku znajduje się napis: „Żołnierzom polskim spoczywającym w ziemi katyńskiej”. W wyniku skomplikowanej historii monumentu, jego obecna forma jest pozbawiona części elementów zawartych w pierwotnym projekcie [5].

Pomnik powstał w pierwszej połowie lat 80-tych XX wieku i pierwotnie miał stanąć w Dolince Katyńskiej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, lecz władze PRL zażądały od artystów zmiany napisu na fałszywy, przypisujący zbrodnię katyńską Niemcom. Autorzy nie wyrazili zgody i monument został umieszczony na kilka lat w magazynach cmentarza Powązkowskiego. W 1995 roku z inicjatywy Stefana Melaka pomnik ustawiono przed kościołem na Kamionku [5].

Dom Zgromadzenia Sióstr Szarytek

Na terenie działki stoi Dom Formacji Wincentyńskiej Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia Św. Wincentego a Paulo (Dom Zgromadzenia Sióstr Szarytek) pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa. Działa tutaj bursa dla studentek (40 miejsc) [2].

10 sierpnia 1933 roku Zgromadzenie Sióstr Szarytek nabyło nieruchomość do prowadzenia żłobków, świetlic i szkół dla ubogiej dziatwy parafialnej. Dom został założony przez ks. bp. Stanisława Galla. W 1934 roku 6 sióstr oraz personel świecki prowadziły siedmioklasową Szkołę Podstawową (dla 300-350 dzieci), przedszkole dla dzieci przychodzących z dożywianiem (200 miejsc), dzieciniec i świetlicę dla dzieci z rodzin bezrobotnych z Polusa (dla 50-60 dzieci). Organizowano w wakacje półkolonie dla 200 biednych dzieci, działał internat dla dzieci i młodzieży oraz odbywały się spotkania świąteczne dla ubogich rodzin [34].

W okresie kampanii wrześniowej opatrywano tu rannych żołnierzy, opiekowano się ludnością szukającą schronienia i sierotami, których rodzice polegli podczas bombardowania Warszawy, a także nad rodzinami z rozbitego Polusa. Podczas okupacji dom został zajęty przez Niemców, początkowo tylko parter, a pod koniec listopada 1939 roku cały budynek. Rzeczy pozostawiono w kilku pokoikach, kaplicę zlikwidowano. W kwietniu 1940 roku wojsko opuściło dom, a szkoła powróciła do ograbionych pomieszczeń. Rozpoczęto zajęcia, łącznie z zakazanymi przedmiotami historii, literatury i geografii. W maju 1940 roku zaczęła działać kuchnia dla dzieci z pobliskich szkół z 22 osobami personelu. W 1942 roku kuchnię przemianowano na kuchnię dla ubogich. Początkowo wydawano 1000 porcji, potem stopniowo zmniejszono do 200 porcji dziennie. W wakacje organizowano półkolonie z dożywianiem. Udzielano pomocy Żydom, przez włączanie ich do grona domowników [34].

Podczas wybuchu Powstania Warszawskiego w internacie znajdowała się grupa wychowanek od 6 do 18 lat z wychowawczyniami. Przebywano na parterze (gdzie była kaplica) i w suterenach. Kuchnia działała dzięki zainstalowanej pompie wody. Aby uniknąć groźbie wywiezienia mieszkańców, otwarto placówkę szpitalną z przewagą chorych na tyfus. Fikcyjny szpital uchronił wszystkich przed wypędzeniem. Po wkroczeniu armii sowieckiej na Pragę od ostrzału spłonął dach oraz najwyższa czwarta kondygnacja. Trzecia uległa zniszczeniu z powodu przeciekającego deszczu i śniegu. Wiadomość o planowanym desancie przez Wisłę wojsk radzieckich była powodem dobrowolnej ewakuacji mieszkańców domu do zakładu Szarytek w Ignacowie [34].

Po powrocie do Warszawy podjęto się zabezpieczenia budynku. W 1944 roku otwarto szkołę. W 1945 roku do szkoły powszechnej z dożywianiem uczęszczało 550 dzieci, do internatu 40 dziewczynek, do przedszkola 160 dzieci, do świetlicy z dożywianiem 50 dzieci. Caritas prowadził kuchnię ludową dla 500 osób. W 1947 roku do szkoły uczęszczało 580 dzieci (zwłaszcza dzieci ubogich), do przedszkola 156 dzieci, do internatu 45 dziewczynek. Dożywiano około 300 dzieci. W domu pracowało 7 sióstr [34].

5 marca 1949 roku władze bezprawnie odebrały placówkę Siostrom i przekazały ją personelowi świeckiemu. Siostry nadal zajmowały kilka pomieszczeń na terenie domu. Prowadziły działalność charytatywną i pielęgniarską na terenie Szpitala Przemienienia Pańskiego. W 1974 roku przeniesiono Szkołę Podstawową do innego lokalu, a Siostrom pozostawiono część budynku. W 1981 roku Siostra Wanda Żurawska otworzyła tu Międzyzakonne Medyczne Studium Zawodowe dla osób świeckich i duchownych. Studium zakończyło działalność z powodu braku funduszy w 1995 roku. Została wtedy otwarta bursa dla studentek pod patronatem św. Stanisława Biskupa. W 1998 roku do dyspozycji Sióstr oddano resztę budynku zajmowanego przez Państwowe Przedszkole dla dzieci specjalnej troski [34].

Ok. 2000 roku p.n.e. w okolicy dzisiejszego Kamionka powstawały pierwsze osady na wydmowych wzgórzach. Okresu kultury łużyckiej oraz grobów kloszowych i podkoszowych (200 lat p.n.e.) [7] sięgają wykopaliska na cmentarzu przykościelnym [9].

Pierwsza wzmianka o osadzie Kamień (Camen) pochodzi z 1065 roku [7]. Wieś Kamion swoje początki miała w XIII wieku, kiedy istniała tu przeprawa do Solca. W tym miejscu stał wówczas drewniany kościół pierwszej parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika [8]. Można było w nim zobaczyć słynną figurę Matki Boskiej Kamionkowskiej (dziś znajduje się w kościele Matki Boskiej Loretańskiej przy ul. Ratuszowej) [4].

W tym czasie rozpoczęto pochówki na przykościelnym cmentarzu [8].

W 1443 roku z archidiakonatu płockiego została wydzielona parafia i włączona do archidiakonatu pułtuskiego, podlegającego biskupowi płockiemu Pawłowi Giżyckiemu. 5 kwietnia 1573 roku w sąsiedztwie kościoła odbyła się pierwsza wolna elekcja króla polskiego Henryka Walezego, którą poprzedziła Msza Święta [3]. Proboszcz parafii w Kamionie ks. kan. Stanisław Skaryszewski założył w 1591 roku osadę Skaryszew w północnej części gruntów parafialnych. W XVII wieku parafia w Kamionie obejmowała całe praskie pobrzeże Wisły aż po Żerań, Białołękę, Grodzisk, Ząbki, Kawęczyn i Grochów [7].

Ponieważ kościół podczas wojen szwedzkich (1656 rok) został spalony [13], w 1681 roku parafię przeniesiono do kościoła św. Stanisława w Skaryszewie [7]. W 1733 roku odbyła się w okolicy wolna elekcja Augusta III [3]. W zaniedbanym kościele w Kamionie w czasie śpiewu przez uczestników elekcji dziękczynnego hymnu „Te Deum” załamała się podłoga i większość obecnych znalazła się w podziemiach, gdzie stały trumny i grobowce. Król złożył ślub, że odbuduje kościół [7] jako dziękczynienie za wybór na króla [10] (obietnicy tej nigdy nie wypełnił). Proboszczem skaryszewskim był wówczas eksjezuita ks. Jan Chryzostom Bohomolec, słynny filantrop [7]. Kościół został rozebrany w 1775 roku [25].

Na cmentarzu wybudowano wówczas kaplicę cmentarną i kostnicę [17]. Usytuowane były w pobliżu wejścia na cmentarz [3].

W 1779 roku był to teren na wzgórzu, od wschodu wzmocniony dziełami fortyfikacyjnymi z okresu napoleońskiego zapewne rozbudowanymi później przez Prusaków [35].

W 1780 roku Stanisław August Poniatowski przekazał dobra Kamiona, przejęte od biskupa płockiego, swemu bratankowi Stanisławowi Poniatowskiemu [3], który w 1781 roku założył tu jurydykę [7]. W 1792 roku Kamion (jak wszystkie jurydyki) stał się częścią Warszawy, jako część cyrkułu Praga-Skaryszew. W kilka lat później tereny Kamiona zostały rozparcelowane i wówczas w użycie weszła nazwa Kamionek [3].

Po III rozbiorze Polski rząd pruski uważając tutejsze dobra Stanisława Poniatowskiego za dobra kapituły płockiej skonfiskował je. Dokonano wówczas parcelacji na trzy numery hipoteczne: Kamionek A, Kamionek B i Kamionek C [7].

W 1856 roku obok cmentarza znajdowały się baraki, a w 1891 roku kamienice przy ulicy.

Kaplica cmentarna

W ostatnich latach XIX wieku w drewnianej kostnicy [11] znajdowała się przedpogrzebowa kapliczka pod wezwaniem Bożego Ciała, wykorzystywana na nabożeństwa majowe i październikowe odprawiane przez ks. Jana Podbielskiego [7]. Jako, że władze zaborcze były niechętnie budowie nowych kościołów, a okolicznym mieszkańcom dokuczał brak własnej świątyni, w kostnicy zaczęto odprawiać nabożeństwa [11]. 21 maja 1905 roku metropolita warszawski wydał dekret zezwalający na jej rozbudowę [7].

16 maja 1912 roku w ciągu jednej nocy mieszkańcy Kamionka rozbudowali kaplicę, stawiając władze zaborcze przed faktem dokonanym [7]. Koszty opłaciła zapewne księżna Maria Michałowa Radziwiiłowa [15]. Od strony ulicy dobudowano korpus nawy głównej, nakryty prostym, dwuspadowym dachem. Okazało się, że nawet powiększony obiekt jest zbyt mały [11]. Równocześnie (w 1912 roku) Papież Pius X dokonał poświęcenia kamienia węgielnego pod nowy kościół Bożego Ciała (ecclesia Corpus Domini) [7].

Władze w Petersburgu wyraziły w 1912 roku zgodę na odprawianie mszy świętej w rozbudowanej potajemnie kaplicy, jednak lokalni przedstawiciele zaborców wstrzymali tę decyzję. Proboszcz praski ks. Alojzy Volkmer mimo zakazu postanowił odprawić mszę. W czasie trwania nabożeństwa policja i żandarmeria otoczywszy kaplicę usiłowały go aresztować. Z pomocą wiernych uratował się ucieczką przez parkany cmentarne [7].

Kaplica została rozebrana w 1929 (1933 [7]) roku w związku z budową nowego kościoła [11]. Budulec po rozebraniu przekazano do tworzącej się na Kole parafii św. Józefa [7].

W 1917 roku przy kaplicy po raz trzeci [15] erygowano parafię Bożego Ciała [11]. Pierwszym proboszczem został ks. Wacław Wyrzykowski, a drugim (od 1919 roku) ks. Wincenty Trojanowski [7]. 13 sierpnia 1920 roku, dzień przed swoją śmiercią pod Ossowem, spowiadał i sprawował tu eucharystię ksiądz Ignacy Skorupka, jako kapelan 236 pułku piechoty [11].

17 marca 1921 roku Sejm przyjął trzy propozycje budowy Świątyni Opatrzności Bożej. Jedną z nich była okolica cmentarza na Kamionku, dwie pozostałe to Pole Mokotowskie i teren przy Alejach Ujazdowskich [7].

W 1921 roku zapadła decyzja wzniesienia nowego kościoła [9], który otrzymał jako patronkę Matkę Boską Zwycięską i stał się votum Warszawy za zwycięstwo w 1920 roku. Świątynia powstała w latach 1929-1931 (1929-1933 [9]) [25], dzięki staraniom trzeciego proboszcza (od 1929 roku [7]) ks. Franciszka Garncarka [9]. 8 września 1929 roku ks. kardynał Aleksander Kakowski poświęcił kamień węgielny. Pierwszą Mszę odprawiono 15 sierpnia 1931 roku [25]. Czwartym proboszczem został w 1933 roku ks. Feliks De Ville. Wówczas przeniesiono do nowego kościoła wszystkie nabożeństwa ze starej kaplicy [7].

W 1939 roku kościół i plebania były bombardowane [7]. Zniszczenia usunięto już w czasie okupacji [3].

W lutym 1944 roku [25] piątym proboszczem został ks. kan. dr hab. Eugeniusz Dąbrowski [7]. Według wspomnień Tadeusza Żychiewicza któregoś dnia zjawił się na plebanii kapitan Wehrmachtu z rozkazem wysadzenia kościoła w powietrze. Ks. Dąbrowski kilkoma dolarami i francuskim koniakiem przekonał go, że lepiej wysadzić okazałą fabrykę Wedla. Dzięki temu świątynia nie doznała w wojnie poważniejszych uszkodzeń. Ucierpiała jedynie plebania, która w ostatnich tygodniach wojny została w połowie zburzona [20].

Wszystkie istniejące dzisiaj budynki na terenie posesji istniały już w 1945 roku. Po wojnie ks. Eugeniusz Dąbrowski dokonał naprawy świątyni [13].

Do 1954 roku trwało systematyczne wyposażanie świątyni. 12 września 1954 roku kościół został konsekrowany przez bpa Wacława Majewskiego [25] w imieniu więzionego wówczas Prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego. Ten po raz pierwszy przybył do świątyni w 1957 roku [3].

8 marca 1964 roku parafia otrzymała dar papieża Jana XXIII dla jednej z parafii warszawskich, świecę umieszczoną obecnie na granicy prezbiterium, po lewej stronie [7].

Szóstym proboszczem został w 1970 roku ks. Zbigniew Józef Kraszewski [7].

W połowie lat 70-tych władze Warszawy planowały wznieść nad Jeziorkiem Kamionkowskim meczet, a estakadę prowadzącą do niego poprowadzić przez część historycznego cmentarza [13]. Nie zostało to jednak zrealizowane.

W latach 1973-1978 w pięciu oknach prezbiterium założono witraże, ukazujące zwycięstwa Matki Bożej w dziejach Kościoła i Polski. Uporządkowano historyczny cmentarz. W murze cmentarnym od strony Jeziorka Kamionkowskiego w 1975 roku umieszczono Stacje Różańcowe [7]. Przeprowadzono renowację ołtarza, wyremontowano elewację zewnętrzną plebani [13].

W 1976 roku kościół wyznaczono jako miejsce Szkoły Pomocników Matki Kościoła [7].

Kościół i teren cmentarza zostały wpisane do rejestru zabytków 23 czerwca 1979 roku pod numerem 983A [5].

8 grudnia 1981 roku przed kościołem został odsłonięty i pobłogosławiony obelisk upamiętniający spoczywających na historycznym cmentarzu kamionkowskim oraz osobę ks. Ignacego Skorupki [7].

24 marca 1984 roku ks. kard. J. Glemp, Prymas Polski dokonał poświęcenia tablicy upamiętniającej 300-lecie zwycięstwa króla Jana III Sobieskiego pod Wiedniem [7].

25 marca 1992 roku kościół Matki Bożej Zwycięskiej został podniesiony do godności konkatedry warszawsko-praskiej. Parafia stała się ogólnopolskim centrum duszpasterstwa kombatantów. W 1993 roku dokonano renowacji wnętrza, a 4 listopada 1994 poświęcono tablicę upamiętniającą 200-lecie rzezi Pragi i opuszczenie 17 września 1993 roku Polski przez wojska rosyjskie. 9 kwietnia 1995 roku poświęcono pomnik katyński. Siódmym proboszczem został w 1997 roku ks. Zdzisław Józef Gniazdowski [7].

W latach 1997-2006 dokonano wielu prac inwestycyjnych w kościele i na przykościelnym cmentarzu [7]. Wykonano nowe oświetlenie cmentarza, wyremontowano żyrandole wewnątrz kościoła, poprawiono stan drzewostanu i w trzech czwartych wyłożono specjalną ozdobną kostką alejki otaczające kościół. Przeprowadzony został gruntowny remont organów. Dokonano odnowienia nastawy wielkiego ołtarza, dokonując nowego złocenia. Pierwszy raz w Warszawie do ogrzewania świątyni użyto promienników. Przeprowadzono renowację tryptyku i ołtarza w prezbiterium oraz ołtarza soborowego. Odnowiono ławki i wykonano krzesła do prezbiterium. Ulepszono nagłośnienie na chórze i w kościele. Przeprowadzono remont plebanii i czterech sal przykościelnych. Dokonano renowacji frontonu świątyni i zainstalowano jego oświetlenie. Wyremontowano zakrystię. Po gruntownym remoncie dwóch pomieszczeń plebanii urządzono w nich nowoczesną i funkcjonalną kancelarię parafialną [13].

W 2004 roku miała miejsce koronacja znajdującego się w wielkim ołtarzu konkatedry obrazu Matki Bożej Zwycięskiej. W 2005 roku poświęcono tablicę wmurowaną w ścianę zachodniej nawy, pamięci śp. bpa Zbigniewa J. Kraszewskiego. W 2007 roku kościół otrzymał witraż z postacią bł. ks. Ignacego Kłopotowskiego, a w 2008 roku witraż z postacią ks. Jerzego Popiełuszki [7].

W 2009 roku nowym proboszczem został ks. Zygmunt Podstawka [7].

13 sierpnia 2011 roku abp Henryk Hoser dokonał rekonsekracji (ponownego poświęcenia kościoła) [3], a 9 kwietnia 2012 roku erygował Kapitułę Konkatedralną Kamionkowską i dokonał instalacji jej kanoników [3]. W 2012 roku wykonano remont placu przed kościołem.

15 lipca 2012 roku dziewiątym proboszczem został ks. Mateusz Matuszewski, a 4 października 2014 roku dziesiątym proboszczem ks. Wacław Madej [3].

14 maja 2015 roku poświęcono obraz św. Jana Pawła II umieszczony w ołtarzu Najświętszego Serca Jezusowego, 13 grudnia 2015 roku, poświęcono nowy ołtarz Pana Jezusa Miłosiernego w Kaplicy Matki Bożej Częstochowskiej, a 20 listopada 2016 roku złożono w tym ostatnim relikwie św. Jana Pawła II [3].