Drewniak Burkego i kamienica Wągrowskiego


Drewniak Burkego i kamienica Wągrowskiego

Jest to posesja z dziedzińcem pośrodku, przy którym stoją dwa obiekty. Murowana kamienica jest nieco mniej ciekawa, natomiast drewniak to jedyny w Warszawie zachowany relikt XIX-wiecznej drewnianej zabudowy, który jest jednocześnie dwukondygnacyjny i ma pulpitowy dach. Do XXI wieku był zamieszkany, lecz jako obiekt komunalny niszczał. Ponieważ groził zawaleniem, lokatorzy zostali przeniesieni, a w latach 20-tych XXI wieku znaleziono niewielkie fundusze na remont najbardziej zagrożonych elementów tego zabytku.

rejestr zabytkówrejestr zabytkówzabudowa drewnianazabudowa drewnianazabudowa wielorodzinnazabudowa wielorodzinnazabytkowy budynekzabytkowy budynek

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Kawęczyńska
  • Rok powstania:  1890-1900
  • Obszar MSI:  Szmulowizna
  • Wysokość:   15 m
  • Funkcja:  mieszkaniowa
  • Styl:  narodowy
  • Związane osoby: Burke Edmund, Wągrowski Józef

Opis urbanistyczny:

Posesja przy ul. Kawęczyńskiej #26 to dziedziniec otoczony od wschodu i od zachodu oficynami, które stykają się zewnętrznymi ścianami z zabudowaniami sąsiednich posesji. Od południa oficyny łączy mur. Wzdłuż wschodniego boku posesji usytuowana jest drewniana oficyna Edmunda Burkego (warszawskiego malarza i grafika [8]), a w części zachodniej oficyna murowana Józefa Wągrowskiego [1].

Murowana kamienica ma pięć kondygnacji w głębi posesji i zakończona jest skośną ścianą bez okien od strony ulicy. Kończy się w połowie posesji od momentu powstania. Prowadzi od niej aż do ulicy podłużna parterowa przybudówka z jednospadowym dachem.

Drewniak

Oficyna Burkego to ostatni w Warszawie pospolity piętrowy drewniak jednotraktowy z poddaszem i z jednospadowym dachem pulpitowym. Mimo, że w Warszawie pozostało kilka drewniaków, żaden nie posiada łącznie wszystkich powyższych cech, typowych dla budownictwa miejskiego [6]. Jest też jednym z dwóch pozostałych drewnianych budynków mieszkalnych na Pradze-Północ (drugi znajduje się przy ul. Środkowej 9). Budynek ma 10-osiową fasadę, drzwi wejściowe znajdują się na drugiej i dziewiątej osi. Ma drewniane zdobienia w pasie poddasza i pod gzymsami parapetowymi [7], świadczące o kunszcie miejscowych warsztatów ciesielskich [3]. m.in. podokienniki o falistych wykrojach i odpowiadające im ozdobne nadokienniki, podwieszony fryz podokapowy skomponowany z motywu trójlistków, a w dolnej kondygnacji profilowane opaski okienne z pseudonaczółkami i fragmentarycznie zachowana stolarka daszków nad wejściami do budynku z przykładami oryginalnych dekoracyjnie kształtowanych zastrzałów [9]. Oficyna zwrócona jest frontem do podwórka, ślepym szczytem do ulicy [5].

Drewniak posiadał osiem lokali mieszkalnych [13]. Przykładowe mieszkanie komunalne tworzyły jeden pokój z kuchnią. Zamiast łazienki było dostępne WC w kącie, doprowadzona była zimna woda. Do ogrzewania mieszkańcy dostali piecyki elektryczne, a do gotowania kuchenkę elektryczną [6].

Drewniak grał w serialu „Stawiam na Tolka Banana”. Tu mieszkał filmowy Cegiełka [14].

Obiekty, pomniki, tablice:


Obiekty, pomniki, tablice

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XVIII wiek i wcześniej:


XVIII wiek i wcześniej

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XIX wiek:

Drewniak Burkego powstał około 1890 (1900 [7], 1868 [12]) roku, kiedy na Pradze obowiązywał zakaz budowy murowanych domów [2], natomiast oficyna Wągrowskiego ok. 1912 roku. Nie zachował się murowany dom frontowy, przypuszczalnie parterowy. Jego miejsce miała zająć trzypiętrowa kamienica M. Kellera zaprojektowana w 1936 roku przez Zdzisława Mischala, jednak ostatecznie projekt nie został zrealizowany [1].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Posesja

[1900] Posesja (źródło)

Okres międzywojenny:

Właścicielami posesji byli kolejno Budni, Rumple i Bolesław Borkowski (handlował on materiałami opałowymi) [1], który na dziedzińcu parkował konia i wóz [2]. Tuż przed wybuchem II wojny światowej oficyny należały do Lucjana i Józefy Rutkowskich [1].

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:


II wojna światowa i Powstanie Warszawskie

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Odbudowa stolicy:

W 1945 roku posesja przeszła na podstawie dekretu Bieruta na własność miasta [1]. Budynki nie uległy większym zniszczeniom.

Czasy PRL-u:

Przez długie lata na ścianie drewnianego baraku widniał napis Polska - RFN 2:1, mimo że żaden mecz nie zakończył się takim wynikiem [2].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Drewniak

[1970] Drewniak (źródło)

Drewniak

[1970] Drewniak (źródło)

Przemiany 1989-2000:


Przemiany 1989-2000

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XXI wiek:

W 2003 roku autor ekspertyzy technicznej, inż. Jerzy Śródka, zalecił rozbiórkę baraku, uzasadniając to złym stanem obiektu [10].

19 lipca 2005 roku wszczęto postępowanie o wpisanie budynku do rejestru zabytków na wniosek Praskiego Stowarzyszenia Mieszkańców Michałów. 14 kwietnia 2015 roku obiekt został objęty ochroną [1] i wpisany do rejestru pod numerem A-1294 [7].

W 2013 roku pojawiła się dykta osłaniająca, a przy murowanej kamienicy naprzeciwko ustawiono rusztowanie mające chronić przechodniów przed spadającymi fragmentami cegieł lub dachu [13].

W 2013 roku nadzór budowlany wydał nakaz wykwaterowania mieszkańców z drewniaka, bo obiekt groził zawaleniem. Ostatni lokator wyprowadził się w grudniu 2016 roku [1]. W drewniaku kominy i ściany były przechylone, przymocowane klamrami stalowymi, a elementy więźby dachowej zawilgotniałe i zagrzybione [6]. Stołeczny konserwator nakazał zabezpieczenie do 31 maja 2017 roku [1]. Zakład Gospodarowania Nieruchomościami załatał dziury w dachu, zabił płytami okna i drzwi parteru oraz spryskał budynek preparatem owadobójczym [1].

Plany renowacji pojawiały się od około 2016 roku [8]. Padały propozycje przekształcenia drewniaka na hostel albo dom dla osób wychodzących z bezdomności [10]. W 2017 roku remont wyceniano na kwotę 1 mln zł [10], a w 2019 roku już na blisko 2.7 mln zł [8]. Zakład Gospodarowania Nieruchomościami nie miał takich środków [1]. Projekt remontu zgłoszony do budżetu obywatelskiego nie zyskał wystarczającego poparcia, nie otrzymano również dotacji z Ministerstwa Kultury i Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków [10]. Dopiero w 2020 roku miasto otrzymało 100 tys. zł dotacji od Konserwatora Zabytków, co pokryje połowę kosztów remontu ratunkowego najbardziej zagrożonych elementów. Pozostałą część dołoży miasto. Projekt zakłada przemurowanie i zabezpieczenie kominów, wykonanie tymczasowego pokrycia dachu (a docelowo wymianę więźby dachowej) i remont skrajnych fragmentów drewnianej konstrukcji [3].

W 2020 roku spaliły się pojemniki ze śmieciami, położone kilka kroków od szczytowej ściany zabytkowego drewniaka [10].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Wejście do kamienicy

[2002] Wejście do kamienicy (źródło)

Drewniak Burkego

[2012] Drewniak Burkego (źródło)

Podwórze

[2012] Podwórze (źródło)

Drewniak

[2012] Drewniak (źródło)

Część zachodnia

[2013] Część zachodnia (źródło)

Drewniak

[2014] Drewniak (źródło)

Ubytki

[2014] Ubytki (źródło)

Wejście

[2014] Wejście (źródło)

Drewniak

[2014] Drewniak (źródło)

Drewniak

[2015] Drewniak (źródło)

Zdobienia

[2015] Zdobienia (źródło)

Zdobienia

[2015] Zdobienia (źródło)

Wnętrze

[2015] Wnętrze (źródło)

Elewacja

[2015] Elewacja (źródło)

Elewacja

[2015] Elewacja (źródło)

Elewacja

[2015] Elewacja (źródło)

Tablica informacyjna

[2016] Tablica informacyjna (źródło)

Podwórko

[2017] Podwórko (źródło)

Drewniak

[2017] Drewniak (źródło)

Drewniak

[2017] Drewniak (źródło)

Oficyna zachodnia

[2017] Oficyna zachodnia (źródło)

Podwórze

[2019] Podwórze (źródło)

Drewniak

[2019] Drewniak (źródło)

Detale

[2019] Detale (źródło)

Detale

[2019] Detale (źródło)

Drewniak

[2020] Drewniak (źródło)

Uszkodzony komin

[2020] Uszkodzony komin (źródło)

Klatka schodowa

[2020] Klatka schodowa (źródło)

Klatka schodowa

[2020] Klatka schodowa (źródło)

Opis przygotowano: 2020-05