Folwark Dotrzyma


Folwark Dotrzyma

Folwark Dotrzyma to w dalszym ciągu miejsce o charakterze wiejskim, gdzie nietypowa jest raczej pojedyncza kamienica w środku wsi. Nie jest do końca wiadome kiedy folwark powstał, zapewne był to XIX wiek. Toczyły się tu ostatnie walki obronne przed kapitulacją Warszawy w II wojnie światowej, a po wojnie działał PGR. Obecnie w zabudowaniach mieści się m.in. bursa środowiskowa i stajnia. Ul. Lniana ma dość specyficzny przebieg i warto ją odwiedzić, a na początku przystanąć przy wysokiej kapliczce.

dostępne całodobowodostępne całodobowogrunty orne i sadygrunty orne i sadylaslaszabudowa jednorodzinnazabudowa jednorodzinnałąkałąka

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Jesiotrowa, ulica Lniana, ulica Piotra Bardowskiego, ulica Swojska, ulica Wierna
  • Rok powstania:  1850-1850
  • Obszar MSI:  Elsnerów
  • Wysokość:   9 m
  • Funkcja:  mieszkaniowa, rekreacyjna
  • Styl:  angielski (krajobrazowy)
  • Związane osoby:

Opis urbanistyczny:

Dotrzyma to obszar wschodniej części Targówka (na granicy Elsnerowa i Utraty) [1], który ma do dziś charakter wiejski [3]. Oprócz łąk, lasów i pastwisk znajduje się w miejscu dawnego folwarku jedna osada, którą tworzą cztery posesje (ul. Lniana 1, 3, #5 i 6).

Na terenie dawnego gospodarstwa mieści się Stajnia Rekreacyjna oraz działa Stowarzyszenie Samopomocy (ul. Lniana #6) [12]. Przy ul. Lnianej #3 stoi zamieszkana, nieco zaniedbana, dwukondygnacyjna kamienica z użytkowym poddaszem. Przy ul. Lnianej #1 mieści się typowa zabudowa wiejska (dwukondygnacyjny budynek i zabudowania gospodarcze).

Obiekty, pomniki, tablice:

Kapliczka

U zbiegu ul. Jesiotrowej i ul. Lnianej stoi najstarszy obiekt w tej części miasta [3]. Wykonana z cegły kapliczka ma formę prostopadłościanu z blendami poprowadzonymi przez wysokość korpusu. Zwieńczona jest wydatnym, profilowanym gzymsem i krzyżem z krucyfiksem. Od frontu umieszczono tabliczkę z datą: ROK 1862. Powyżej w profilowanym wgłębieniu widać wizerunek Chrystusa z gorejącym sercem i wąską półeczkę, a pod gzymsem znajduje się wydzielone pole z napisem: „Któryś cierpiał / za nas rany / Jezu Chryste / zmiłuj się nad nami”. Kapliczkę ustawiono na masywnym cokole obłożonym współcześnie kamieniem. Całość otoczono niską siatką z furtką, a wewnątrz ogrodzenia urządzono zieleniec [8].

Kapliczka została wzniesiona zapewne w 1862 roku. Być może ufundowali ją mieszkańcy pobliskiego folwarku Dotrzyma. Był to czas napięć społecznych, kiedy margrabia Aleksander Wielkopolski ogłosił w październiku pobór chłopów do wojska na okres 22 lat (brankę). Celem było rozbicie ugrupowań przygotowujących się do powstania styczniowego [5].

XVIII wiek i wcześniej:

Na terenie folwarku odkryto kilka zniszczonych cmentarzysk z materiałami kultury grobów kloszowych (kultury przeworskiej lub wielbarskiej) z epoki kamiennej (ok. 8 tys. lat p.n.e.) i prawdopodobnie z wczesnego średniowiecza. Podczas badań w 1871 roku na wywianych piaskach gruntów Brhlów (ćwierć mili za rogatką ząbkowską) odkryto sześć popielnic nakrytych kloszami. Jednak oprócz kości zawierała szczątki kolczyków i obrączkę prostą z drutu. Odnaleziono też dwa skorodowane ostrza strzał/bełtów z końcem czworograniastym o długości 43 i 30 mm, szpilę brąz. z końcem zawiniętym w uszko, fragment srebrnego kolczyka/zausznicy z drutu z perełkowatymi ozdobami oraz 15 ułamków szklanych. W latach 1931-1932 ok. 300 metrów na północ od folwarku znaleziono 30 fragmentów ceramiki kultury grobów kloszowych i kultury przeworskiej, żelazną ostrogę krzesełkowatą, zapinkę, szydło i fragmenty szklanego naczynia [4].

XIX wiek:

Na początku XIX wieku na przeważającej części tego obszaru jest jeszcze puszcza. Po wykarczowaniu lasów powstały niewielkie folwarki, w tym folwark Dotrzyma, który przyjął nazwę od nazwiska dziedzica. Przy tzw. Czarnej Drodze (w okolicy dzisiejszej ul. Jesiotrowej obsadzanej morwami) stał jego pałac [11].

Okres międzywojenny:

Po I wojnie światowej nastąpiła parcelacja ziem folwarku. Licznie osiedlali się tu kolejarze, m.in. wzdłuż ul. Ziemowita (osiedle zwano wówczas: Za wiaduktem) czy za ul. Bukowiecką. Była to wioska robotników folwarcznych Niedotrzym, a dalej rozciągały się łąki i eksploatowane częściowo torfowiska [11].

W 1936 roku folwark znajdował się w tym samym miejscu co obecnie, z prostą aleją prowadzącą do dzisiejszej ul. Jesiotrowej.

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:

14 września 1939 roku podczas wojny obronnej polska 20 Dywizja Pancerna zajęła pododcinek od rzeki Wisły, przez Pelcowiznę, Cmentarz Bródnowski, Folwarki Bródno, Zacisze, Elsnerów i Dotrzyma aż do linii kolejowej do Rembertowa. I/80 pułk piechoty zajął pozycje po obu stronach Folwarku Dotrzyma [10].

19 września oddział odparł niemieckie natarcie z kierunku linii kolejowej do Wołomina. 20 września III/80 pułk piechoty zluzował I/80 pułk piechoty w rejonie folwarku. Cały 80 pułk na dzień 22 września posiadał na stanie 67 oficerów i 2513 szeregowych oraz 586 koni. Tego dnia stanowiska w rejonie Folwarku Dotrzyma były intensywnie bombardowane przez niemieckie lotnictwo, a w kolejnych dniach również pod silnym ostrzałem niemieckiej artylerii. 26 września o godz. 13:00 na stanowiska w rejonie Folwarku Dotrzyma wyszło natarcie niemieckie z rejonu Folwarku Antoninów, które zatrzymano i odparto. Potyczki trwały następnego dnia do godz. 14:00, kiedy zaczęło obowiązywać zawieszenie broni [10]. Tym samym teren ten nie został zdobyty w kampanii wrześniowej [9].

Odbudowa stolicy:

Teren przyłączono do Warszawy w 1951 roku [1]. Ul. Jesiotrowa otrzymała obecną nazwę 12 kwietnia 1954 roku (wcześniej była to ul. Długa) [7], a ul. Lniana 28 maja 1957 roku [6]. W miejscu folwarku powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne Dotrzyma (PGR Dotrzyma) [1]. W połowie lat 60-tych XX wieku istniały współczesne zabudowania, dodatkowo nieco na wschód był osobny budynek gospodarczy. W budynku przy ul. Lnianej 5 produkowano sery [2].

Czasy PRL-u:


Czasy PRL-u

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Folwark Dotrzyma

[1976] Folwark Dotrzyma (źródło)

Folwark Dotrzyma

[1982] Folwark Dotrzyma (źródło)

Przemiany 1989-2000:

29 października 1998 roku zdewastowane budynki PGR zostały częściowo przekazane na siedzibę Stowarzyszenia Samopomocy w formie umowy użyczenia. Stowarzyszenie Samopomocy Bursa im. H. Ch. Kofoeda powołane 17 grudnia 1997 roku jest organizacją korzystającą z wzorów Szkoły Kopenhaskiej Kofoeda. Jest miejscem wszechstronnej pomocy dla osób znajdujących się w trudnych sytuacjach wykluczenia społecznego; bezdomnych, długotrwale bezrobotnych, społecznie odrzuconych, uzależnionych, ofiar przemocy czy po pobycie w instytucjach izolacyjnych [12].

Początkowe prace adaptacyjne wykonano przy duńskim wsparciu finansowym. Później ośrodek wsparły m.in.: Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Urząd Miasta Stołecznego Warszawy, Wojewoda Mazowiecki. Jeden z budynków został przystosowany na pomieszczenie socjalno-bytowe dla mieszkańców, w drugim budynku powstały pracownie warsztatowe (stolarnia, poligrafia, krawiectwo) oraz pracownia komputerowa [12].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Adaptacja pomieszczeń na stowarzyszenie Kofoeds

[1998] Adaptacja pomieszczeń na stowarzyszenie Kofoeds (źródło)

Adaptacja pomieszczeń na stowarzyszenie Kofoeds

[1998] Adaptacja pomieszczeń na stowarzyszenie Kofoeds (źródło)

Adaptacja pomieszczeń na stowarzyszenie Kofoeds

[1998] Adaptacja pomieszczeń na stowarzyszenie Kofoeds (źródło)

Adaptacja pomieszczeń na stowarzyszenie Kofoeds

[1998] Adaptacja pomieszczeń na stowarzyszenie Kofoeds (źródło)

Adaptacja pomieszczeń na stowarzyszenie Kofoeds

[1998] Adaptacja pomieszczeń na stowarzyszenie Kofoeds (źródło)

XXI wiek:

Na polach uprawnych na południe od folwarku w XX wieku na początku XX wieku powstało wyrobisko, okresowo podmokłe. Dopiero po 2012 roku zakończono użytkowanie i zaczął wyrastać tam zagajnik.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Folwark Dotrzyma

[2005] Folwark Dotrzyma (źródło)

Rejon ul. Bardowskiego

[2009] Rejon ul. Bardowskiego (źródło)

Jeden z budynków folwarcznych

[2011] Jeden z budynków folwarcznych (źródło)

Folwark PGR Dotrzyma

[2016] Folwark PGR Dotrzyma (źródło)

Kapliczka

[2018] Kapliczka (źródło)

ul. Wierna

[2018] ul. Wierna (źródło)

Lniana 1

[2019] Lniana 1 (źródło)

Lniana 3

[2019] Lniana 3 (źródło)

Lniana 6

[2019] Lniana 6 (źródło)

Stajnia Rekreacyjna

[2021] Stajnia Rekreacyjna (źródło)

Kapliczka u zbiegu ulic Jesiotrowej i Lnianej

[2022] Kapliczka u zbiegu ulic Jesiotrowej i Lnianej (źródło)

Kapliczka u zbiegu ulic Jesiotrowej i Lnianej

[2022] Kapliczka u zbiegu ulic Jesiotrowej i Lnianej (źródło)

Folwark Dotrzyma

[2022] Folwark Dotrzyma (źródło)

Opis przygotowano: 2025-08