Cmentarz Wilanowski


Cmentarz Wilanowski

Urokliwy cmentarz o kształcie krzyża greckiego, który to kształt można jeszcze dzisiaj dostrzec z satelity. Ufundowała go Aleksandra Potocka dla rodziny, dlatego w centrum założenia znajduje się ich kaplica i kwatery. Groby wokół zachowują strukturę społeczną - bliżej magnaci, dalej chłopi. W XIX wieku powstała charakterystyczna brama. Warto też pamiętać o wydarzeniach z II wojny światowej, które działy się w pobliżu i odcisnęły na cmentarzu piętno.

cmentarzcmentarzpomnik przyrodypomnik przyrodypomnikpomnikrejestr zabytkówrejestr zabytków

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   Aleja Wilanowska, ulica Przyczółkowa, ulica Wiertnicza
  • Rok powstania:  1816-1826
  • Obszar MSI:  Wilanów Królewski
  • Wysokość:   0 m
  • Funkcja:  sakralna
  • Styl:  historyzm (neo)
  • Związane osoby: Aigner Chrystian Piotr, Byczkowski Tytus, Marconi Henryk, Potocka Aleksandra, Potocki Ignacy , Radziwiłł Janusz, Sokołowski "Grzymała" Mieczysław

Opis urbanistyczny:

Powstał w 1816 roku z inicjatywy Aleksandry z Lubomirskich Potockiej w rozwidleniu Alei Wilanowskiej (dawniej Gościniec Królewski) i ul. Wiertniczej (dawniej Drogi Wilanowskiej). Założony został na planie koła i ogrodzony ażurowym drewnianym ogrodzeniem. Pośrodku koła wybudowano drewnianą kaplicę. Od kaplicy promieniście odchodzą alejki [6]. Cmentarz początkowo znajdował się wśród okolicznych pól. Łączył się z Wilanowem aleją wysadzaną lipami. W niedługim czasie ufundowano neogotycką kaplicę murowaną.

Groby były umieszczone z zachowaniem struktury społecznej. Centrum zajęli państwo, czyli neogotyckie mauzoleum Potockich. W sąsiedztwie spoczywali oficjaliści dworscy i ich rodziny, a w kręgu zewnętrznym włościanie i chłopi z okolicznych wsi [5]. Przez długi czas niewielka część cmentarza była wykorzystana. Nekropolia zaczęła się zapełniać mogiłami żołnierzy podczas powstania warszawskiego. Pochówki odbywały bez jakiegokolwiek ładu i składu, także za murem po stronie północnej i zachodniej [1].

Na cmentarzu można zobaczyć mogiłę Powstańców Styczniowych. Tu zostali pochowani wszyscy proboszczowie parafii św. Anny [6]. Na prawo od kaplicy, niedaleko ogrodzenia znajduje się kwatera dziecięca. Za granicami obecnie używanej części cmentarza, na zachód od kaplicy Potockich, znajduje się grupa nagrobków będąca fragmentem planowanego lapidarium [1]. W bardzo bliskim sąsiedztwie cmentarza, tuż za ogrodzeniem, była kwatera żołnierzy radzieckich. Byli to jeńcy wojenni z obozu w Wilanowie. Niemcy planowali szybką jego likwidację, więc żołnierzy uśmiercali zastrzykiem z trucizną. Po utworzeniu Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich szczątki zostały tam przewiezione [6]. Obok nekropolii znajduje się też mogiła żołnierzy Armii Czerwonej, rozstrzelanych przez własne dowództwo za pomoc powstańcom oraz mogiła ofiar terroru PRL-owskiej Służby Bezpieczeństwa [1].

Na terenie cmentarza, około 20 m na południe od głównej bramy wejściowej znajduje się lipa drobnolistna, będąca pomnikiem przyrody [4].

Opis przygotowano: 2015-02
To Top