Cmentarz Północny


Cmentarz Północny

Ten największy cmentarz w Warszawie nazywany jest cmentarzem na Wólce (Węglowej). Powstał dopiero w latach 70-tych XX wieku z powodu braku miejsca na istniejących nekropoliach. Na jego terenie znajduje się jedyne w Warszawie krematorium. Cały teren ma spójny układ urbanistyczny, podzielony na 800 kwater. Jest tu m.in. zbiorowy grób żołnierzy niemieckich poległych podczas II wojny światowej oraz mogiły ofiar katastrof lotniczych.

cmentarzcmentarzkawiarniakawiarnia

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Dziekanowska, ulica Kazimierza Wóycickiego, ulica Palisadowa, ulica Wólczyńska
  • Rok powstania:  1973-1973
  • Obszar MSI:  Wólka Węglowa
  • Wysokość:   0 m
  • Funkcja:  sakralna
  • Styl:  angielski (krajobrazowy)
  • Związane osoby: Majdecki Longin

Opis urbanistyczny:

Cmentarz Komunalny Północny w Warszawie (Cmentarz na Wólce, ul. Wóycickiego #14) jest jednym z większych cmentarzy w Europie. Zajmuje powierzchnię 143 ha [1]. Jest to największy cmentarz w stolicy i znajduje się na nim jedyne w Warszawie krematorium [9]. Prowadzą do niego cztery bramy: północna, południowa, wschodnia (główna) i zachodnia. Administracyjnie należy do parafii św. Ignacego Loyoli, położonej przy murze cmentarza [1]. Jednakże jest to cmentarz komunalny i mogą być na nim grzebane osoby wszystkich światopoglądów i wyznań [6].

Cmentarz został zaprojektowany na planie nieregularnego wieloboku [6], rozciętego ciągiem dwóch przecinających się pod kątem prostych szerokich alej, które są wyasfaltowane i wybrukowane. Poszczególne kwatery oddzielone są pasami zróżnicowanej roślinności. Nagrobki znajdują się w sąsiedztwie olbrzymiej wolnej przestrzeni [20]. Znajduje się tu kilkadziesiąt tysięcy drzew i krzewów ozdobnych. Wybudowano ponad 200 km dróg i alejek, dom pogrzebowy z trzema salami ceremonialnymi (A,B i C) oraz przechowalnią zwłok, przechowalnią urn, krematorium, kancelarię, pawilony przy wejściach, kwiaciarnię, parkingi i drogi dojazdowe [6].

Teren grzebalny podzielony jest na zespoły kwater (A, B, C, D, E, K, N, O, S, T, U, W) [7]. Samych kwater na cmentarzu jest 800 [6]. Oznaczenia grobów prowadzi się w układzie: numer kwatery (np. S IV 8) - numer rzędu - numer grobu [7]. Pochówki odbywają się w grobach tradycyjnych ziemnych i murowanych, w grobach urnowych ziemnych i murowanych, w kolumbariach (niszach w ścianach urnowych) oraz w katakumbach (niszach do pochowania trumny) [7]. Są też zielone tereny do rozsypywania prochów zmarłych [16]. Groby przeznaczone do pochowania urn z prochami zostały urządzone w kwaterach U-II-1 i U-III-1 [7]. Brakuje typowej Alei Zasłużonych, w niektórych nekrologach nazywana jest tak kwatera A-II-1 [19]. Wjazd samochodów na teren cmentarza odbywa się przez bramę gospodarczą, na podstawie odpłatnych przepustek. Cmentarz jest wyposażony w sieć wodociągową, zasilaną ze studni głębinowych, wyłączanych na okres zimowy [7].

Obiekty, pomniki, tablice:

Przy wejściu znajduje się elektroniczna wyszukiwarka grobów. Po wpisaniu nazwiska zmarłego pokazuję kwaterę, gdzie jest pochowany [17].

Na cmentarzu są następujące mogiły zbiorowe: grób ofiar katastrofy lotniczej Ił-62M Tadeusz Kościuszko z 1987 roku [2] i grób ofiar katastrofy lotniczej Ił-62 Mikołaj Kopernik z 1980 roku [4]. Są też symboliczne groby Jana Paszyna, Tadeusza Popławskiego oraz Feliksa Sochy [6]. Wśród pochowanych znajduje się kilka znanych postaci, m.in. Jan Himilsbach, Emil Ochyra, Edward Stachura, Danuta Wawiłow czy Danuta Szmit-Zawierucha [10].

Na Cmentarz Północny przeniesiono szczątki ofiar zbrodni komunistycznych odnalezionych na Łączce [12].

Przy cmentarzu znajdują się dwie pętle autobusowe. Zespół przystankowy Cmentarz Północny-Brama Główna (dawniej Komunalny Cmentarz Północny) powstał 13 kwietnia 1975 roku dla linii 142. W 1986 roku przemianowano go na Cmentarz Północny, a od 15 października 1996 roku ma obecną nazwę. W 2009 roku został wyremontowany [13]. Z kole zespół przystankowy Cmentarz Północny-Brama Zachodnia uruchomiono 6 lipca 1996 roku [14].

Kwatera żołnierzy niemieckich

W pobliżu bramy północnej znajduje się kwatera żołnierzy niemieckich poległych podczas II wojny światowej (E-XVI/XVII-5) [9]. Zorganizowano ją w 1991 roku, w ramach polsko-niemieckiego pojednania. Spoczywa w niej około 800 osób, przeniesionych z innych cmentarzy lub wydobytych z grobów polowych. Kwatera porośnięta jest trawą, na której ustawiono trójkami kilka grup krzyży. Centralny punkt stanowi krzyż i dwa szpalery kamiennych tablic (po sześć z każdej strony) na których wyryto nazwiska poległych. U podstawy krzyża wmurowano tablicę z napisem w języku niemieckim i polskim: „Tu spoczywają żołnierze niemieccy wojny 1939-1945. Dla ich pamięci i pamięci ofiar wszystkich wojen”. Dla większości wymienionych na tablicach jest to grób symboliczny. Na kamiennych tablicach znalazło się nazwisko Jürgena Stroopa, zbrodniarza wojennego, które zostało usunięte w 2001 roku po interwencji Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Na tablicach są też nazwiska brzmiące rosyjsko, co może wskazywać, że upamiętniono przedstawicieli formacji Waffen-SS Brygady RONA. Istnieją też nieudowodnione pogłoski, że do kwater mogły trafić szczątki kata Warszawy, generała SS Franza Kutschery [11].

Dom Przedpogrzebowy

Dom Przedpogrzebowy mieści dwie sale ceremonialne przeznaczone do przeprowadzania uroczystości pogrzebowych świeckich i religijnych, dwie kameralne sale pożegnań, salę pożegnań o podwyższonym standardzie (C) oraz salę dla żegnających zmarłych przed spopieleniem [7].

W latach 1993-1996 do domu przedpogrzebowego dobudowano spopielarnię zwłok. Kremacje rozpoczęto 23 stycznia 1997 roku. Wykonawcą inwestycji było Przedsiębiorstwo Realizacji Inwestycji KOOBUD. Spopielarnia wyposażona jest w mikroprocesory sterujące regulacją temperatury, dopływem powietrza i wielkością ciągu. Koszty wyniosły 15.6 mln zł. Budowa napotykała protesty społeczne [8]. W sali pożegnań bliscy zmarłego widzą przez szybę tzw. przedpiecownię. Stoi tam trumna, która jest automatycznie wsuwana do otworu w ścianie. W kolejnym pomieszczeniu znajduje się piec. Zwłoki spopielane są w powietrzu o temperaturze 1200 stopni Celsjusza, proces trwa średnio 90 minut. Kości przenoszone są do urządzenia, które je rozdrabnia na proszek. Urnę z prochami można odebrać w cztery godziny po rozpoczęciu kremacji [18].

Na terenie cmentarza w 1998 roku powstała sala spotkań rodzinnych i restauracja Kafeteria. Jest to miejsce spotkania w gronie bliskich po uroczystości pogrzebowej [15].

XVIII wiek i wcześniej:


XVIII wiek i wcześniej

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XIX wiek:


XIX wiek

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Okres międzywojenny:


Okres międzywojenny

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:


II wojna światowa i Powstanie Warszawskie

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Odbudowa stolicy:


Odbudowa stolicy

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Czasy PRL-u:

Cmentarz został ulokowany na niezagospodarowanym terenie Wólki Węglowej. Prace projektowe pod kierunkiem architekta krajobrazu prof. Longina Majdeckiego wykonano w Biurze Projektów Budownictwa Komunalnego Stolica [6]. Tereny cmentarza wykupiono z gruntów rolnych. Dokumentację budowlaną przygotowało BPBK. Zaplanowano zespół budynków administracyjnych cmentarza, dom przedpogrzebowy, urządzenie zieleni, urządzenie infrastruktury technicznej oraz budowę parkingów. Realizacja inwestycji była prowadzona przez kilku inwestorów z których ostatnim (od lipca 1992 roku) był BAKS. Powierzchnia terenów grzebalnych zajmuje 86,5% [8].

Cmentarz został oddany do użytku w lutym 1973 roku, gdy zaczęło brakować wolnych miejsc na istniejących warszawskich cmentarzach [6]. Pierwszą osobą pochowaną na tym cmentarzu była Janina Górska, zmarła 2 lutego 1973 roku [9]. Pochówku dokonano 10 lutego [8].

Władze Warszawy początkowo traktowały nową inwestycję jako mniej prestiżową. W pierwszych latach istnienia duża odległość od centrum odrzucała Warszawiaków od pogrzebów w tym miejscu, dlatego cmentarz służył głównie jako miejsce spoczynku samobójców i osób o nieustalonych personaliach. W północno-zachodniej części powstały kwatery Saperów WP i Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK [19].

Podczas pierwszego etapu prac urządzono około 50 ha, a zagospodarowanie następnej części i wydzielenie kwater na nagrobki planowano na 1985 rok. W latach 1979-1980 władze miasta podjęły realizację drugiej części [20]. W 1976 roku istniały tylko kwatery na południowym wschodzie. Przez kolejnych kilkanaście lat stopniowo cmentarz powiększano [10]. W latach 80-tych XX wieku powstały kwatery na północnym zachodzie, a na początku XXI wieku na południowym zachodzie.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Teren cmentarza

[1976] Teren cmentarza (źródło)

Teren cmentarza

[1982] Teren cmentarza (źródło)

Przemiany 1989-2000:

Od 1997 roku na terenie cmentarza działa krematorium (spopielarnia zwłok) [7].

XXI wiek:

W styczniu 2008 roku zostały oddane do użytku trzy zespoły kolumbariów [7].

Do początku lat 20-tych XXI wieku pochowano tu około 120-180 tys. zmarłych [7] i wykonano około 10 000 spopieleń. W kwietniu 2010 roku przewieziono tu trumny z 16 ostatnimi zidentyfikowanymi ofiarami katastrofy w Smoleńsku [6].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Wólka Węglowa

[2005] Wólka Węglowa (źródło)

Wólka Węglowa

[2005] Wólka Węglowa (źródło)

Plan cmentarza

[2006] Plan cmentarza (źródło)

Jedna z głownych alejek na cmentarzu

[2006] Jedna z głownych alejek na cmentarzu (źródło)

Alejki

[2006] Alejki (źródło)

Kwatera żołnierzy niemieckich

[2006] Kwatera żołnierzy niemieckich (źródło)

Kolumbarium na Cmentarzu Północnym

[2010] Kolumbarium na Cmentarzu Północnym (źródło)

Cmentarz Północny

[2010] Cmentarz Północny (źródło)

Dom Przedpogrzebowy

[2010] Dom Przedpogrzebowy (źródło)

Brama

[2010] Brama (źródło)

Groby

[2010] Groby (źródło)

Cmentarz z lotu ptaka

[2011] Cmentarz z lotu ptaka (źródło)

Krematorium

[2012] Krematorium (źródło)

Cmentarz

[2013] Cmentarz (źródło)

Pętla autobusowa przy bramie głównej

[2014] Pętla autobusowa przy bramie głównej (źródło)

Kwatera żołnierzy niemieckich

[2015] Kwatera żołnierzy niemieckich (źródło)

Kwatera żołnierzy niemieckich - tablica

[2015] Kwatera żołnierzy niemieckich - tablica (źródło)

Kwatera żołnierzy niemieckich - tablica

[2015] Kwatera żołnierzy niemieckich - tablica (źródło)

Cmentarz Północny

[2015] Cmentarz Północny (źródło)

Dom Przedpogrzebowy

[2015] Dom Przedpogrzebowy (źródło)

Cmentarz od zachodu

[2015] Cmentarz od zachodu (źródło)

Brama zachodnia

[2015] Brama zachodnia (źródło)

Aleja główna

[2015] Aleja główna (źródło)

Kwatery (O)

[2015] Kwatery (O) (źródło)

Kwatera żołnierzy niemieckich

[2015] Kwatera żołnierzy niemieckich (źródło)

Kafeteria przy domu przedpogrzebowym

[2016] Kafeteria przy domu przedpogrzebowym (źródło)

Centrum cmentarza

[2016] Centrum cmentarza (źródło)

Alejki

[2016] Alejki (źródło)

Alejki

[2016] Alejki (źródło)

Alejki

[2016] Alejki (źródło)

Teren cmentarza

[2016] Teren cmentarza (źródło)

Kolumbarium

[2016] Kolumbarium (źródło)

Kolumbarium

[2016] Kolumbarium (źródło)

Kolumbarium

[2016] Kolumbarium (źródło)

Wieża

[2016] Wieża (źródło)

Cmentarz

[2016] Cmentarz (źródło)

Cmentarz

[2016] Cmentarz (źródło)

Cmentarz (kwatery U)

[2016] Cmentarz (kwatery U) (źródło)

Cmentarz (kwatery U)

[2016] Cmentarz (kwatery U) (źródło)

Cmentarz - fragment północno-zachodni

[2016] Cmentarz - fragment północno-zachodni (źródło)

Cmentarz - fragment południowo-zachodni

[2016] Cmentarz - fragment południowo-zachodni (źródło)

Cmentarz - fragment południowy

[2016] Cmentarz - fragment południowy (źródło)

Cmentarz - fragment południowo-wschodni

[2016] Cmentarz - fragment południowo-wschodni (źródło)

Cmentarz - fragment północno-wschodni

[2016] Cmentarz - fragment północno-wschodni (źródło)

Kwatera żołnierzy niemieckich

[2017] Kwatera żołnierzy niemieckich (źródło)

Kwatera żołnierzy niemieckich

[2017] Kwatera żołnierzy niemieckich (źródło)

Kwatera żołnierzy niemieckich

[2017] Kwatera żołnierzy niemieckich (źródło)

Kwatera żołnierzy niemieckich

[2017] Kwatera żołnierzy niemieckich (źródło)

Kwatera żołnierzy niemieckich - usunięty napis

[2017] Kwatera żołnierzy niemieckich - usunięty napis (źródło)

Parking północny

[2017] Parking północny (źródło)

Parking północny - stragany z kwiatami

[2017] Parking północny - stragany z kwiatami (źródło)

Parking północny - brama

[2017] Parking północny - brama (źródło)

Parking północny - brama

[2017] Parking północny - brama (źródło)

Grób ofiar katastrofy samolotu Tadeusz Kościuszko

[2017] Grób ofiar katastrofy samolotu Tadeusz Kościuszko (źródło)

Grób ofiar katastrofy samolotu Tadeusz Kościuszko

[2017] Grób ofiar katastrofy samolotu Tadeusz Kościuszko (źródło)

Kwatera żołnierzy niemieckich

[2017] Kwatera żołnierzy niemieckich (źródło)

Grób ofiar katastrofy samolotu Mikołaj Kopernik

[2017] Grób ofiar katastrofy samolotu Mikołaj Kopernik (źródło)

Grób ofiar katastrofy samolotu Mikołaj Kopernik

[2017] Grób ofiar katastrofy samolotu Mikołaj Kopernik (źródło)

Dom Przedpogrzebowy

[2017] Dom Przedpogrzebowy (źródło)

Opis przygotowano: 2017-12