Żerań Park I i II


Żerań Park I i II

Istniejące po dwóch stronach ul. Annopol parki przemysłowe z halami magazynowymi powstały na początku XXI wieku. Wcześniej zachodnią część zajmowały zakłady mięsne (z charakterystycznym fetorem), powstałe po II wojnie światowej. W okresie międzywojennym było tu znane w całej Warszawie osiedle dla bezdomnych Annopol, które zajmowało dużo większy obszar, sięgający od dzisiejszej Trasy Toruńskiej do ul. Odlewniczej. Mówi się, że tutejsze baraki były obrazem nędzy i rozpaczy, lecz warunki lokalowe były początkowo nie najgorsze. Centralna część osiedla powstała na splantowanym forcie Twierdzy Warszawa o numerze XIV Marywil (nazwa pochodzi od jeszcze wcześniejszego folwarku).

biurowiecbiurowiechotelhotelmagazynmagazyn

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Annopol, ulica Inowłodzka
  • Rok powstania:  2000-2011
  • Obszar MSI:  Żerań
  • Wysokość:   10 m
  • Funkcja:  biurowa, usługowa
  • Styl: 
  • Związane osoby: Sendlerowa Irena

Opis urbanistyczny:

Na terenie wzdłuż ul. Inowłodzkiej, po obu stronach ul. Annopol, znajdują się hale magazynowe kompleksów Żerań Park I (ul. Inowłodzka #3, ul. Annopol #3), Żerań Park II (ul. Annopol #4A, #4C) oraz KORAM ZZM (ul. Annopol #4). Jest tu też Hotel Annopol (ul. Annopol #4B) oraz mniejsze zabudowania warsztatowe (ul. Inowłodzka #5).

Obiekty, pomniki, tablice:

SWAN International (ul. Inowłodzka 5) to serwis samochodów ciężarowych i dostawczych. Na powierzchni 24 tys. m2 mieści się 15 stanowisk z kanałami naprawczymi, hala serwisowa z zapleczem biurowym i socjalnym do której prowadzi 9 bram wjazdowych. Jest też budynek myjni, mieszczący autobus lub wywrotkę, oraz pomieszczenia biurowe [18].

Nefryt i Kuźnia

Najstarszym obiektem na działce przy ul. Annopol 3, należącej do Mennicy Polskiej, jest biurowiec Nefryt. Ma pięć kondygnacji [74]. W 2016 roku przeprowadzono modernizację budynku na potrzeby liczarni Mennicy Polskiej za kwotę 58 tys. zł [75].

Pod tym adresem siedzibę ma największe w Polsce Centrum Wspinaczkowe Murall. Ściana oferuje 150 dróg o zróżnicowanych trudnościach. Umożliwia trening z partnerem jak i autoasekuracją TRUBLUE. Zaplecze uzupełniają ściana boulderowa, ściany obwodowe, trenażerownia oraz strefa rozgrzewki i rozciągania [76].

Hala produkcyjna Mennicy Polskiej o powierzchni ponad 8 tys. m2 [73] powstała z myślą o nowoczesnych technologiach w dziedzinie mincerstwa. Zajmuje większość działki z wejściem obok kompleksu biurowego Nefyt. Okna znajdują się na południowej i zachodniej ścianie, pozostałe stanowiska mają świetliki dachowe. Nad strefą dostaw powstało zadaszenie. W plebiscycie przeprowadzonym wśród pracowników Mennicy Polskiej hala otrzymała nazwę Kuźnia [72].

Wstępne plany budowy hali zapoczątkowano w 2009 roku. Zakład, którego koszt szacowano na ok. 50 mln zł, zaprojektowała firma Assmann [73]. Budowa rozpoczęła się w marcu 2015 roku i trwała niecały rok. Za dokumentację odpowiedzialna była firma Egis Polska Inżynieria oraz specjaliści z Mennicy Polskiej: Andrzej Jaworski, Piotr Kraszewski, Dariusz Cichowski, Marek Król i Lech Piasecki. Realizację budowy nadzorował inżynier Hubert Żdanuk [72]. Generalnym wykonawcą była grupa Pekabex [73].

KORAM ZZM

KORAM ZZM POLAND specjalizuje się w produkcji elementów z tworzyw sztucznych (zderzaki, tablice rozdzielcze, obudowy telewizorów i LCD, artykuły gospodarstwa domowego), lakierowaniu tworzyw sztucznych i metali, produkcji pianek i kształtek poliuretanowych, montażu elementów i podzespołów. Działalność produkcyjna zajmuje powierzchnię 3.6 ha. Zakład posiada wtryskarki Battenfeld i UBE o sile zwarcia do 3500 ton oraz w pełni zautomatyzowaną lakiernię [54].

Firma ZZM FSO powstała w 1983 roku i zajmowała się montażem zespołów napędowych i wyposażenia krótkich serii samochodów Polonez. W 1985 roku uruchomiono nowoczesną linię produkcji kształtek siedzeń, a w 1991 roku produkcję wielkogabarytowych elementów do Poloneza [55]. W 1997 roku powstała spółka joint-venture pomiędzy ZZM FSO i Koram Plastics Co., w efekcie czego nastąpiła zmiana nazwy firmy na Koram ZZM Poland. W nowej wysokowydajnej lakierni przemysłowej wdrożono technologię lakierowania tworzyw sztucznych. W 1998 roku na nowych wtryskarkach UBE 2500 i UBE 3500 uruchomiono produkcję elementów wielkogabarytowych (zderzaki, tablice rozdzielcze, płaty drzwiowe) do samochodu Daewoo Lanos [55]. Zakłady posiadały własną jednostkę ratownictwa chemicznego i pożarowego, dyżurującą całą dobę [51].

Spółka była dostawcą na pierwszy montaż do samochodów MATIZ, NUBIRA stacyjek, zamków i kluczyków i innych przełączników [53]. W 2005 roku rozpoczęto dostawy do Avto Zaz Ukraina. Po nawiązaniu współpracy z General Motors Corporation uruchomiono produkcję zderzaków, deski rozdzielczej, spoilera i innych elementów z tworzyw do wszystkich modeli Chevrolet AVEO. W 2008 roku zmodernizowano lakiernię tworzyw sztucznych pod kątem robotyzacji procesu (roboty lakiernicze FANUC P-250iA) i automatyzacji systemu wentylacji [55].

Zakłady KORAM ZZM Polska zostały przejęte [49] w październiku 2013 roku [50] przez Shinchang ZPZP Polska, istniejącą od 1997 roku (w wyniku podpisania umowy wspólnego przedsięwzięcia pomiędzy DAEWOO FSO oraz Shinchang Electrics [53]) i również zajmującąs się produkcją elementów tworzywowych [49].

Hotel Annopol

Obiekt Noclegowo-Gastronomiczny Hotel Annopol mieści się w czteropiętrowym budynku typu Lipsk. Kolorowe szkło na elewacji zastąpiono blachą falistą [58]. Hotel dysponuje 285 miejscami w pokojach 1-, 2-, 3- i 4- osobowych (węzeł sanitarny po obu stronach korytarza) oraz pokojami o podwyższonym standardzie (węzeł sanitarny w pokojach) [19]. Na każdym piętrze do dyspozycji gości są pomieszczenia kuchenne. Dostępne są dwie windy oraz parking dla autokarów i samochodów osobowych. Jest też sala konferencyjna na 80 osób oraz klimatyzowana sala restauracyjna. Hotelem zarządza spółka Locaris, założona w 1998 roku [56].

Budynek powstał jako część zakładów ZZM w latach 80-tych XX wieku.

Żerań Park I

Żerań Park I (Prologis Park Warsaw [4]) to cztery budynki magazynowe o łącznej powierzchni 54800 m2, z czego powierzchnia biurowa wynosi 9600 m2 [42]. Budynki są dwukondygnacyjne [4], mają wysokość 9 metrów, ogrzewanie gazowe i elektryczne, rampy ruchome samopoziomujące i hydrauliczne doki z fartuchami. Do dyspozycji jest obszerny plac manewrowy i bocznica kolejowa przy budynku C [43] oraz 350 naziemnych miejsc parkingowych [35]. Magazyny są klasy A [43]. Siatka słupów jest ustawiona w układzie 12 x 25/30/35 m [13].

Wśród najemców znalazły się m.in. Allport Cargo Services, Came, Coca Cola, Denckermann, Essilor, ET Logistik, HAVI Logistik, Imtech, Lekkerland, M&M Air Sea Cargo, PBS Connect, T-Mobile [32], ABC Data, Ericsson, GEZE, Milo, Schrack Energietechnik czy Tech Data [41]. Kompleks należy do Heitman [34] i jest zarządzany przez zespół AIG/Lincoln Polska [36].

Projekt powstał w pracowni KIR Architekci i został zbudowany w 2000 roku [16]. 31 stycznia 2019 roku spłonęła jedna z hal magazynowych. Z pożarem walczyło 160 strażaków. Mieściła się tu hurtownia, w której znajdowały się batoniki, chipsy, paluszki i alkohole [32] oraz siedziba dużego operatora komórkowego. Sektor, w którym znajdowały się m.in. serwery, został uratowany. Konieczna była rozbiórka, ponieważ ogień naruszył konstrukcję i spowodował zawalenie fragmentu dachu [33].

Żerań Park II

Zespół magazynowo-biurowy Żerań Park II (Segro Business Park Warsaw [11]) powstawał od 2004 roku [3] w latach 2005-2011 [8].

Inwestorem był Apollo-Rida Poland. Za projekt architektoniczny odpowiada pracownia APA Wojciechowski [3]. Zaplanowano rozdzielenie sekcji biurowej od magazynowej poprzez podkreślenie wejść głównych, podwyższony standard elementów elewacji oraz architekturę zieleni [41]. Całość składa się z sześciu obiektów magazynowych i budynku biurowego [14] o powierzchni 1800 m2 [8]. Oferuje łącznie 68000 m2 (w tym 49900 m2 w czterech budynkach oddanych do użytku w I fazie i 18000 m2 w kolejnych trzech budynkach) powierzchni do wynajmu [38]. Każdy z budynków o wysokości 9 metrów został zaprojektowany w sposób umożliwiający wydzielenie jednej lub dwóch kondygnacji biurowych wyposażonych w system klimatyzacji, reprezentacyjną recepcję i niezależny system telekomunikacyjny. Magazyn wyposażony jest w siatkę słupów stalowych, doki wyposażone w podnośniki hydrauliczne, bramy, system tryskaczy, system wykrywania ognia oraz przestrzenne place manewrowe [11].

Pierwszym najemcą został Commercial Union [45]. Mieszczą się tu m.in. Farutex, Leroy Merlin, Peak&Cloppenburg, Schenck Process, UCB Pharma [8] czy Rothenberger [38].

W kwietniu 2020 roku [8] kompleks kupiła firma Segro od AREA Property Partners i Apollo Rida Poland. Wartość transakcji wyniosła 43.2 mln euro [40].

XVIII wiek i wcześniej:


XVIII wiek i wcześniej

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XIX wiek:

Początkowo były to grunty folwarku Marywil [5]. Pierwsze wzmianki o nim pojawiają się w połowie XIX wieku. Był to 100-morgowy folwark i osada włościańska. W 1897 roku zamieszkiwało ją 25 osób [22].

Odnośnie nazwy Annopol istnieje wersja, że pochodzi ona od imienia córki czy żony właściciela, jako Annowe Pole, później przekształcone w Annopol [57].

Fort XIV Marywil

Fort XIV Marywil (Annopol) usytuowany został po wschodniej stronie linii Kolei Nadwiślańskiej (obecnie linia Warszawa-Nowy Dwór) i zajmował się jej obroną [5]. Powstał jako część Twierdzy Warszawa w 1890 roku [20].

Powierzchnia fortu wyniosła 31 ha, a rzędna najwyższego punktu 89.4 m [5]. Fort powstał według zmodyfikowanego projektu jako dzieło ziemno-ceglane o narysie zbliżonym do trapezu z dwoma czołami i dwoma barkami [6]. Był jednowałowy, a od strony szyi dwuwałowy [20], gdzie posiadał wyższy wał wewnętrzny dla artylerii i niższy wał zewnętrzny dla piechoty. Było to rozwiązanie przestarzałe, gdyż taki fort był wysoki i dobrze widoczny. W części szyjowej umieszczono mieszkalne koszary z zapleczem sanitarnym. Pod wałem artylerii umieszczono kazamaty na schrony. Z koszar na wał prawdopodobnie prowadziła centralnie poterna. Przejście z wnętrza na wał piechoty zapewniały cztery poterny. Od strony czoła i prawego barku (wschód) fort otoczony był mokrą fosą, która była broniona z centralnie położonego kojca skarpowego (kaponiera szyjowa [20]), dwóch kaponier na barkach oraz dodatkowej, czwartej kaponiery na styku prawego barku i fosy czołowej (tzw. półkaponiera boczna [20], odmiennie niż w innych fortach) [6]. Od zachodu otaczał go mur Carnota, przed czołem powstał rawelin [20]. Dawna droga wjazdowa do fortu to dzisiejsza ul. Marywilska [6].

W wyniku decyzji o kasacji Twierdzy Warszawa fort został rozbrojony i zniszczony latem 1913 roku jako jeden z nielicznych obiektów fortecznych zniszczonych wówczas prawie całkowicie. Ostatecznie został zlikwidowany między 1926 i 1932 rokiem [5].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Fort XIV Marywil - plan

[1900] Fort XIV Marywil - plan (źródło)

Fort XIV Marywil

[1914] Fort XIV Marywil (źródło)

Droga forteczna

[1915] Droga forteczna (źródło)

Okres międzywojenny:

W 1919 roku na przedpolu fortu podjęto prace związane z budową Kanału Obwodowego. Budowę zawieszono po roku w związku ze zmianą sytuacji na froncie z bolszewikami, lecz do tego czasu wykupiono tereny przylegające do fortu od północy. Przy niwelacji resztek fortu oraz przy pracach związanych z budową kanału zatrudniano głównie bezrobotnych, którym w ten sposób dawano środki do życia [5]. Podczas budowy kanału ostatecznie zniknęły wszelkie ślady po forcie [6].

Po pokonaniu armii Tuchaczewskiego nie kontynuowano prac hydrotechnicznych. Na rozległych terenach skarbowych ulokowano osiedle dla bezrobotnych i bezdomnych i nazwano teren ten Annopolem [5].

Osiedle dla bezrobotnych i bezdomnych

Uwaga: większość baraków osiedla znajdowała się wzdłuż ul. Marywilskiej, na opisywanym terenie był skraj osiedla.

Zgodnie z ustawą z 1923 roku wszystkie gminy II Rzeczpospolitej miały obowiązek zapewnić bezdomnym przebywającym na swoim terenie schronienie [47]. W Warszawie powstało 12 ośrodków dla bezdomnych: kolonie baraków [24] pierwsza na Żoliborzu i następna na Annopolu [10], budynki noclegowe stawiane przez magistrat (rozrastające się w osady) oraz schroniska organizowane w istniejących już budynkach [24]. Osiedla barakowe stanowiły kompromis między potrzebami wygnańców i bezdomnych, warunkami pogodowymi i skromnymi zasobami państwa [10].

Według pierwotnych planów urzędników osiedle na Annopolu miało powstać na obszarze 74 ha i składać się z 41 skanalizowanych baraków. Każdy miał mieć po dwadzieścia izb, wyposażonych w widną sień, piec kuchenny, spiżarkę i betonowy dół na węgiel. Osiedle miało służyć jako schronisko dla bezdomnych tymczasowo, najwyżej przez parę lat, po czym baraki miały zostać przekształcone w osiedle mieszkaniowe dla pracowników projektowanej w sąsiedztwie centralnej rzeźni miejskiej [47].

Kiedy dyskutowano o lokalizacji nowego osiedla, w grę wchodziły również tereny po rozebranym forcie Haukego-Bosaka oraz pofabryczne budynki przy ul. Skierniewickiej [27]. Wybrano jednak Annopol. Wówczas były to dalekie niezabudowane północno-wschodnie rubieże miasta [47]. Prace ruszyły pod koniec czerwca 1927 roku. We wrześniu 1927 roku przystąpiono do układania sieci wodociągowej. Baraki stawiano na piachu [27]. Pierwsze baraki oddano do użytku w październiku 1927 roku [47]. Wśród pierwszych 20 pawilonów dwa przeznaczone zostały dla bezdomnych Żydów [27]. W marcu 1928 roku było zbudowanych 35 obiektów (10 murowanych, 10 o konstrukcji mieszanej, 10 drewnianych, 5 budynków administracyjnych [27]), które zamieszkiwało 2689 osób (32% warszawskich bezdomnych) [47]. Koszt budowy wszystkich baraków wyniósł 3 miliony 375 tysięcy złotych [27].

Domki były niskie, parterowe, bez schodków. Ubikacje stały oddzielnie [27]. Typowe baraki miały długość 32-34 metrów, w których wydzielono po 16 lub 20 mieszkań jednoizbowych. Ogółem w barakach było 640 izb, z czego 21 przeznaczono na cele ogólne, jak sklepy, świetlica i ambulatorium [29]. Izby miały powierzchnię 17.25 m2 z sienią o powierzchni 1.02 m2 [9]. Do każdej przynależał piec kuchenny, betonowa piwniczka na węgiel i ziemniaki i kilka schowków [31]. Wyposażenie mieszkania stanowiły najczęściej połamane meble, sienniki zamiast łóżek, kilka wyszczerbionych naczyń. W pomieszczeniach światła nie było, jak również wody (tylko hydranty na zewnątrz) i kanalizacji [29]. Mieszkańcy mieli ogródki, gołębniki, hodowle kur i królików [26].

Intencją było stworzenie osiedla wzorcowego i w pewnym sensie elitarnego, bez patologiczno-kryminalnego elementu. Przez pierwsze lata poziom życia w kolonii, w porównaniu do innych schronisk, był całkiem wysoki. W pierwszej kolejności przyjmowano rodziny eksmitowane z domów lub mieszkań za zaległości w czynszu. Bezdomni musieli uiszczać niewielkie opłaty, zależne od standardu zajmowanej izby [47]. Za izbę o rozmiarach 4x5 m2 płacono 18 zł miesięcznie [26]. Tych, których nie było stać, przenoszono do gorszych schronisk, na Żoliborzu i Woli [47]. Według odmiennych źródeł w barakach pierwotnie mieszkali degeneraci, natomiast z biegiem lat znaleźli się tu ludzie pracujący [22][57].

Centralnym punktem osiedla był plac Annopolski [26], a ul. Inowłodzka, powstała w 1933 roku [2], była osią całego założenia [5]. Oświetlenie stanowiły przeniesione w wyniku modernizacji sieci śródmiejskiej latarnie gazowe. Na barakach zawisły emaliowane tabliczki z nazwami: Wiśniewska, Annopolska, Gajowa, Słońska [26]. Od strony miasta do osiedla [5] przez kolonię Aleksandrów [22] wiodły ul. Wenecka, ul. Pisankowa (d. Gdyńska) i ul. Marii Magdaleny [5].

Oficjalne informacje mówiły o istnieniu żłobka, świetlicy i czytelni. Jednak zamiast świetlicy [29] pośrodku okrągłego placu [27] stał tylko niewykończony budynek szkoły (jedna ze ścian osunęła się na piaszczystym gruncie) [29], oblicowany szarą cegłą [27]. Dodatkowo w obiekcie miała się znajdować świetlica oraz sala widowiskowa. Niewykończona budowla, niespełniająca norm szkolnych, przez pewien okres była zamieszkana przez bezdomnych, na cele edukacyjne została przejęta przez Wydział Oświaty i Kultury magistratu dopiero w styczniu 1934 roku. W budynku mieściło się przedszkole i część pomieszczeń szkoły powszechnej nr 42 (pozostałe pomieszczenia szkoły mieściły się w budynku szkoły na rogu Marywilskiej i Annopolskiej) [79]. Na terenie schroniska funkcjonowało ambulatorium zatrudniające siedem osób. Poradnia lekarska czynna była trzy dni w tygodniu, w godzinach 13-15. W pozostałym czasie nawet pogotowie odmawiało tu przyjazdu. Nie było także apteki. Najczęstszą chorobą była tu gruźlica [29]. Osiedle miało własny wydzielony posterunek policyjny [23].

Mieszkańcami osiedla opiekowała się m.in. Irena Sendlerowa [25]. Z inicjatywy ojców kapucynów powstała tu duża kuchnia [30]. Powstał dom pracy dla młodzieży kierowany przez Caritas [10]. Komitet „Osiedle” prowadził kuchnię, żłobek, akcję „Kropla mleka”, szwalnię, czytelnię i bibliotekę. Świetlicę prowadził Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet. Obywatelski komitet Pomocy Żydom zorganizował koszerną kuchnię, szkołę oraz bożnicę. Działały też świetlica harcerska dla dzieci, towarzystwo „Gniazd sierocych”, Związek Strzelecki [27] i Bund [47]. Działała też kuchnia Stołecznego Komitetu Obywatelskiego. Przed małym okienkiem tworzył się ogonek, słychać było śmiech, kłótnie i wyzwiska, płacz dzieci i skomlenie psów. Zupa, najczęściej kwaśny kapuśniak, była dla chorych i dzieci, ale porcję dziecka zjadała cała rodzina (kilkoro dzieci, często z chorymi dziadkami) [29]. Czasem, aby zapewnić rozrywkę, przyjeżdżał teatr [20]. Dzieci annopolskie nie zawsze jadały w domu ciepły posiłek. Kąpane były bardzo rzadko, matki chwaliły się, że kąpią dzieci raz na tydzień w balii (prawdopodobnie kilkoro dzieci w tej samej wodzie). Młodzież grała w karty na pieniądze, wyłudzała gotówkę i paliła papierosy. Reakcją na złe oceny było bicie sznurkiem od żelazka bądź pasem [22].

Na początku lat 30-tych XX wieku, gdy zaczęto odczuwać skutki Wielkiego Kryzysu, liczba bezdomnych zaludniających osiedle rosła lawinowo. Rodziny kwaterowano coraz gęściej, po kilka w jednej izbie. W ciasnocie mnożyły się choroby. Ludzi coraz częściej nie było stać ani na opłaty, ani na jedzenie [47]. Kto nie płacił na Żoliborzu, tego eksmitowano na Annopol i na odwrót. Eksmisja taka oznaczała utratę własnego pokoju i dokwaterowanie do innych niepłacących. Obok baraków zaczęły wyrastać szałasy przy ścianach innych budynków i ogrodzeń [10] (w maju 1930 roku zdecydowano o przeniesieniu 27 w ten sposób mieszkających rodzin do gmachu administracyjnego). W marcu 1931 roku w 44 barakach oraz ośmiu salach koszarowych (wieloosobowych) mieszkało na Annopolu 3689 osób [27].

6 lutego 1930 roku ks. Stanisław Mystkowski odprawił na terenie schroniska pierwszą mszę świętą [71]. Następnego dnia rolę duszpasterza bezdomnych objął ks. Tadeusz Zimiński [70]. Kościół i parafia nosiły wezwanie św. Marii Magdaleny [20]. W dwa lata udało mu się zamienić starą szopę stolarzy na drewnianą kaplicę, według projektu arch. Matuszewskiego. W 1934 roku kaplicę odwiedził kard. Kakowski i ochrzcił 120 dzieci [70]. 1 marca 1939 roku abp Stanisław Gall erygnował tu parafię bezdomnych [71].

Budowę kolejnych domów rozpoczęto w październiku 1931 roku. Nowe budynki mieściły po 12 mieszkań, każde o powierzchni 25 m2, zaopatrzone w kuchnię, spiżarnię, antresolę, strych i piwniczkę. Na początku stycznia 1932 roku oddano do użytku 22 domy, w połowie miesiąca kolejnych 16 [27]. W 1936 roku na Annopolu było 109 budynków, w których zakwaterowano 10.2 tys. ludzi (60% ogółu bezdomnych). 90% stanowiła ludność chrześcijańska, a 10% żydowska [26].

Wraz z wielokrotnym przyrostem liczby lokatorów, sytuacja stawała się coraz gorsza. Do 15% wzrosła liczba mieszkańców uzależnionych od alkoholu i do 10% osób mających kryminalną przeszłość. Annopol stał się znany z bójek i walk na noże. Na 100 mężczyzn przypadało 130 kobiet, w efekcie mężczyzna bywał nieraz w związku kazirodczym jednocześnie z matką i córką. Mieszkańcy zamiast poszukiwać pracy, woleli korzystać z pomocy społecznej. Otrzymany za darmo chleb sprzedawali okolicznym rolnikom, by mieć środki na alkohol [47]. Ponoć tylko doktor Sobolewski (który leczył za darmo, mimo braku jakichkolwiek ubezpieczeń) i ksiądz Gawlik mogli tu czuć się bezpiecznie o każdej porze [57]. Roje szczurów, prusaków, pcheł i wszy dopełniały obrazu [29], który przedstawił m.in. M. Nowakowski w opowiadaniu Tamto lato [27] czy Jerzy Stefan Stawiński w powieści "Młodego warszawiaka zapiski z urodzin" autorstwa [78].

W 1938 roku w 113 barakach mieszkało ok. 11-12 tys. ludzi [9]. Kolonia zajmowała teren 34 ha, z czego 8 ha znajdowało się w granicach miasta [27]. Byli tu niepiśmienni robotnicy i ich żony zajmujące się gromadką dzieci, zwolniona z pracy służba domowa, wykwalifikowani robotnicy, urzędnicy oraz inteligenci, z nieprzydatnym w trudnych czasach wykształceniem, młodzi chuligani, złodzieje, sutenerzy, prostytutki [10].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Fort Marywil

[1919] Fort Marywil (źródło)

Baraki

[1927] Baraki (źródło)

Baraki w Annopolu

[1927] Baraki w Annopolu (źródło)

Zaznaczony fort

[1927] Zaznaczony fort (źródło)

Układ ulic

[1930] Układ ulic (źródło)

Kaplica

[1932] Kaplica (źródło)

Kaplica

[1932] Kaplica (źródło)

Fotograf stoi na ulicy Marcelińskiej, w oddali widoczny jest budynek na pl. Annopolskim

[1935] Fotograf stoi na ulicy Marcelińskiej, w oddali widoczny jest budynek na pl. Annopolskim (źródło)

Szkoła nr 42

[1935] Szkoła nr 42 (źródło)

Baraki w Annopolu

[1935] Baraki w Annopolu (źródło)

Przedwojenne zdjęcie dzieci z Annopola

[1935] Przedwojenne zdjęcie dzieci z Annopola (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:

Kolonia funkcjonowała do wybuchu wojny. W czasie okupacji schronisko działało do 1944 roku, kiedy znaczna jego część została zniszczona [27].

W 1939 roku świątynia została spalona [20]. W wyniku działań wojennych kaplica i budynki parafialne uległy zniszczeniu a liczba mieszkańców spadła o prawie 90%. W związku z tym 4 kwietnia 1945 roku zawieszono działalność parafii (nie została zlikwidowana [68]) [71], a wiernych przekazano parafii Matki Bożej Różańcowej na Bródnie. Pozostał po niej ogrodzony teren o powierzchni 3600 m z fundamentami po kościele (rozebranymi przez Rosjan) [70].

29 lipca 1943 roku policja niemiecka i SS otoczyły osiedle dla bezdomnych na warszawskim Annopolu. Podpalone zostały wszystkie baraki. Doszło też do strzelaniny między Niemcami, a mieszkańcami osiedla, w której śmierć poniosła nieustalona liczba ludzi. Do więzienia na Pawiaku przewieziono 87 mężczyzn i 18 kobiet [77].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Tory przez Marywilską do Chłodni

[1939] Tory przez Marywilską do Chłodni (źródło)

Szkoła nr 42

[1940] Szkoła nr 42 (źródło)

Teren fortu

[1940] Teren fortu (źródło)

Zdjęcie lotnicze

[1941] Zdjęcie lotnicze (źródło)

Odbudowa stolicy:

Chociaż budynki były zarówno drewniane jak i murowane, II wojnę światową przetrwały w większości drewniaki. Pozostały 24 baraki, około 300 izb na 450 rodzin [57]. Zaraz po wojnie mogły służyć NKWD jako tymczasowy obóz dla podejrzanych o przynależność do podziemia niepodległościowego [10].

Po wojnie dawni mieszkańcy częściowo odbudowali kolonię [47]. Każde mieszkanie składało się z jednej izby, w niektórych dobudowane zostały przybudówki na składziki lub kuchnie [57]. W baraku 35 m. 16, po wojnie przemianowanym na Marywilską 12 m. 150 mieszał znany bokser Jan Dolecki. Teren był czysty i zadbany, z alejkami wśród baraków, utwardzonymi leszem i wytyczonymi białymi słupkami, co było zasługą dozorcy [26].

W 1951 wraz z innymi wsiami Annopol został włączony do Warszawy [9].

Zabudowę dawnego osiedla rozebrano w latach 60-tych (70-tych [27], 50-tych [5], ostatnie w 1968 roku [9]) XX wieku [47]. Większość lokatorów przesiedlono ponoć do łamańca stojącego wzdłuż ul. Rembielińskiej. Pozostałe tereny oddano pod działki pracownicze [57].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Pozostałości baraków

[1945] Pozostałości baraków (źródło)

Czasy PRL-u:

Zakłady Mięsne Żerań

W miejscu osiedla powstały w 1959 roku [65] Zakłady Mięsne Żerań (Zakłady Mięsne Annopol, Okręgowe Przedsiębiorstwo Przemysłu Mięsnego na Żeraniu [9]) [71]. Do zakładów doprowadzono od Faelbetu bocznicę kolejową [60]. Zakłady powstały na bazie przeniesionej tu przedwojennej rzeźni znajdującej się wcześniej na Starej Pradze [64].

Pierwszy odcinek ul. Annopol powstał w 1961 roku [46].

Na przełomie lat 60-tych i 70-tych XX wieku rabin nadzorował ubój rytualny na potrzeby produktów koszernych [61]. Bywało, że dyrektor zakładów nie wykreślał z ewidencji zwolnionych pracowników, by dostawać większy przydział na mięso [59]. W latach 80-tych XX wieku w sklepie firmowym kupowano mięso za kartki [57]. We wrześniu 1976 roku rozpoczęto próby odkostniania mięsa zwierząt rzeźnych jako MOM (jedne z pierwszych doświadczeń z produkcją MOM w Polsce) [63]. Co kilka godzin w dzień i w nocy emitowano spust pary używanej w ubojni. Wówczas okoliczni mieszkańcy musieli wstrzymywać oddech [22].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Annopol

[1961] Annopol (źródło)

Annopol

[1961] Annopol (źródło)

Annopol

[1961] Annopol (źródło)

Annopol

[1961] Annopol (źródło)

Zakłady Mięsne Żerań

[1987] Zakłady Mięsne Żerań (źródło)

Przemiany 1989-2000:

Zakłady zaczęły upadać po transformacji ustrojowej. Chociaż w 1990 roku miały 48 mld zł zysku i dominowały na lokalnym rynku, to w roku następnym zaczęły przegrywać z małymi firmami i popadać w tarapaty finansowe. W 1992 roku zwolniono 400 osób, gdyż z ogromnego kombinatu zbędne stało się 60% terenu, magazynów i innych obiektów. Od kwietnia 1992 roku przestała działać ubojnia. Całą produkcję i biurowiec można było zmieścić w jednym zakładzie zwanym Żerań II [66]. Jednocześnie ponad 1000-osobowa załoga wymusiła podwyżki [67]. W 1993 roku straty wyniosły kilkanaście mld. Przyczyn dyrekcja doszukiwała się w niechęci związków zawodowych do jakichkolwiek zmian. Kolejna redukcja zatrudnienia o 1100 pracowników (księgowości, zatrudnienia, płac oraz sprzedaży i fakturowania) miała miejsce w 1994 roku [66]. Jednocześnie zakłady rozpoczęły w 1995 roku restrukturyzację we współpracy z firmą konsulingową Holding Coimplex [66].

W maju 1995 roku dyrektorem został Stanisław Kaca. Próbował wielu sposobów wyjścia z finansowego dołka. Sprywatyzował niemal wszystkie firmowe sklepy, produkcję przeniósł do nowego zakładu, a większość zwolnionych pomieszczeń wydzierżawił. Kłopoty finansowe jednak się nie skończyły i wojewoda warszawski 1 listopada 1996 roku wprowadził zarząd komisaryczny Bankowego Domu Handlowego [66]. Zakłady ostatecznie zostały zlikwidowane w 1998 roku [65].

Teren przejęła Mennica Państwowa, która planowała tu budowę Wytwórni Tablic Rejestracyjnych, we współpracy z Polską Wytwórnią Papierów Wartościowych, Hologram Industries oraz J.H. Tonnjes E.A.S.T. [62].

Na wschód od ul. Annopol mieściły się pola uprawne, a w południowej części gospodarstwo rolne.

XXI wiek:

Na początku XXI wieku rozpoczęto budowę hal magazynowych pod nazwą Żerań Park I (na terenie dawnych zakładów), a po 2004 roku powstały kolejne hale na wschód od ul. Annopol jako Żerań Park II.

W planach jest wydłużenie ul. Inowłodzkiej do ul. Annopol [1].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Magazyny

[2001] Magazyny (źródło)

Żerań Park II - wizualizacja

[2013] Żerań Park II - wizualizacja (źródło)

Żerań Park II - wizualizacja

[2013] Żerań Park II - wizualizacja (źródło)

Fabryka KORAM ZZM

[2015] Fabryka KORAM ZZM (źródło)

Nefryt

[2015] Nefryt (źródło)

Magazyny parku logistycznego Prologis

[2015] Magazyny parku logistycznego Prologis (źródło)

Biurowiec Nefryt

[2016] Biurowiec Nefryt (źródło)

Hotel Annopol

[2017] Hotel Annopol (źródło)

Nefryt

[2017] Nefryt (źródło)

Kuźnia - hala produkcyjna

[2017] Kuźnia - hala produkcyjna (źródło)

Kuźnia - hala produkcyjna

[2017] Kuźnia - hala produkcyjna (źródło)

SWAN

[2018] SWAN (źródło)

SWAN

[2018] SWAN (źródło)

SWAN

[2018] SWAN (źródło)

SWAN

[2018] SWAN (źródło)

Żerań Park II

[2018] Żerań Park II (źródło)

Hotel Annopol

[2018] Hotel Annopol (źródło)

Hotel Annopol

[2018] Hotel Annopol (źródło)

Hotel Annopol

[2018] Hotel Annopol (źródło)

Hotel Annopol

[2018] Hotel Annopol (źródło)

Zbiornik przeciwpożarowy

[2018] Zbiornik przeciwpożarowy (źródło)

Żerań Park

[2018] Żerań Park (źródło)

Żerań Park II

[2018] Żerań Park II (źródło)

SWAN - myjnia

[2018] SWAN - myjnia (źródło)

SWAN

[2018] SWAN (źródło)

SWAN

[2018] SWAN (źródło)

Magazyny

[2019] Magazyny (źródło)

Żerań Park II

[2019] Żerań Park II (źródło)

Prologis Park - plan

[2019] Prologis Park - plan (źródło)

Prologis Park

[2019] Prologis Park (źródło)

Prologis Park

[2019] Prologis Park (źródło)

Prologis Park

[2019] Prologis Park (źródło)

Prologis Park

[2019] Prologis Park (źródło)

Prologis Park

[2019] Prologis Park (źródło)

Prologis Park

[2019] Prologis Park (źródło)

Prologis Park

[2019] Prologis Park (źródło)

Prologis Park

[2019] Prologis Park (źródło)

Prologis Park

[2019] Prologis Park (źródło)

Prologis Park

[2019] Prologis Park (źródło)

Prologis Park

[2019] Prologis Park (źródło)

Pożar hali

[2019] Pożar hali (źródło)

Żerań Park

[2020] Żerań Park (źródło)

Ścianka wspinaczkowa

[2020] Ścianka wspinaczkowa (źródło)

Opis przygotowano: 2021-07